Netwerk tegen armoede, sociale uitsluiting en verrijking |
De tijd vliegt voorbij en voordat je het weet ligt elke
nieuwjaarsbijeenkomst al weer verborgen onder de stof
van de eeuwigheid.
De strijd waarvoor de Rotterdamse Sociale Alliantie zich
dit jaar gaat inzetten is voor al die mensen die in de
moeilijkheden zijn geraakt, in het merendeel van de
gevallen buiten hun eigen schuld.
Voor de mensen die hun
geldelijke schuld niet kunnen terugbrengen en onder druk
staan van incassobureaus, rechtzaken, gerechtsdeurwaarders
en de belastingdienst. Ook in 2015 ziet het er naar uit
dat 17% van de Rotterdammers het alleen maar slechter
gaat krijgen.
Ach "arme armen in arm Rotterdam".
nieuwsbrief 81 / redactioneel /
29 juli 2015
Alweer een nieuwsbrief, met veel informatie. Midden in
de zomer, midden in onstuimig weer, de aankondiging van
het veranderende klimaat. Het nieuws is al even
onstuimig, een rustige komkommertijd wordt je niet gegund. Je zou naar een rustige tijd
kunnen verlangen. Maar die bestaat niet meer, als je
ziet dat steeds meer mensen op achterstand komen en dat
de stad, het land, Europa en de wereld een steeds
grotere tweedeling krijgt. De strijd tegen armoede,
uitsluiting en vernedering kent geen vakantie.
Was het maar het sociale klimaat dat veranderde.
Terug veranderde naar hoe Rotterdam en Nederland bekend
stond: een sociaal bewogen, tolerante samenleving. Dat
is verloren gegaan, toen een ideologie of zelfs heilig
geloof in het marktdenken over ons uitgestort werd. Zie
daarvoor het artikel van Tjeerd de Boer.
In
wezen werd hebzucht het hoogste goed. En dat hebzucht
ten koste van de medemens gaat werd weggewuifd met dat
de markt vanzelf wel zou zorgen, dat er weer een
evenwichtige maatschappij zou ontstaan. Deze profetie,
van dat het vanzelf weer goed zou komen, staat in
schrille tegenstelling tot de ellende die het in de
praktijk gebracht heeft voor steeds meer groepen mensen.
Als de ogen gesloten worden voor de werkelijkheid
dan zijn er altijd machthebbers, die zelf gekleurde
waarheid gaan verkopen. En marketingtermen gebruiken om
het aan de man te brengen. Zoals het gaat weer goed met
de economie: niet naar de steeds grotere verschillen
kijken, maar gewoon alle productie bij elkaar optellen.
Of praten over een participatiesamenleving: alsof deze
niet juist in de afgelopen dertig jaar bedreigd is door
het neoliberalisme, dat een groot wantrouwen en angst
heeft voortgebracht. Angst die inmiddels ook neerdaalt
op oudere mensen, die onzeker worden nu de zorg dreigt
afgebroken te worden, onder het mom dat je veel zelf kan
doen, of je familie of je buren.
Is er dan geen
verzet? Een klein sprankeltje hoop is de discussie over
een basisinkomen. Veertig gemeenten doen onderzoek er
naar of hebben interesse er voor. Een viertal steden
gaan plannen voorleggen aan de staatssecretaris. Maar is
dat voldoende? Absoluut niet, alleen als in bijna alle
400 gemeenten en in de wijken van de grote steden er
groepen opstaan, om armoede en uitsluiting te
bestrijden, dan kan het verzet tegen het onrecht
voldoende draagkracht krijgen.
nieuwsbrief 82 / redactioneel /
21 augustus 2015
Op maandagmiddag 14 september, aan de vooravond van de "8th International Basic Income Week"
houdt de Rotterdamse Sociale Alliantie een bijeenkomst over "Naar een economie op mensenmaat".
Aan de orde komen het Basisinkomen, de Basisbanen en Productieheffing. Veel ruimte wordt
geboden voor onderlinge uitwisseling en discussie.
In Nederland starten in verschillende gemeenten experimenten met Basisinkomen. Echter niet in
Rotterdam, een stad die vroeger voorop liep in de discussie over vernieuwingen ten gunste van
de financiële positie van haar burgers.
Niet alleen dit in de Nieuwsbrief. Veel nieuws uit de media. Het zijn roerige tijden, de wereld
staat niet stil. Ook een oproep voor de "Red de zorg mars", zaterdag in Rotterdam. En de vraag
van de Unie KBO om “de groeten aan Rutte” te sturen. En de mededeling over twee tegemoetkomingen
van de Gemeente Rotterdam.
nieuwsbrief 83 / redactioneel /
7 september 2015
In de afgelopen week zijn de afzonderlijke Europese staten
geconfronteerd met het feit dat er nog volstrekt onvoldoende
samenhang is op humanitair en sociaal gebied in wat ooit de
Verenigde staten van Europa moet worden.
Humanitair om dat elke regering van de afzonderlijk landen
nog steeds bepaalt in hoeverre ze bereid is mensen op te
vangen die door een oorlogsbrand op de vlucht zijn geslagen.
Of dat er in het land van herkomst gewoon onvoldoende kansen
zijn op een redelijk bestaan.
Sociaal, omdat er in de zogenaamd rijkste landen, zoals
Nederland, het sociale stelsel is uitgebeend tot op het bot.
Een sociaal stelsel dat opgebouwd is door matiging van de
loonstijgingen na de Tweede Wereldoorlog. Een rijk land waar
de laatste dertig jaar de uitkeringen dertig procent zijn
achtergebleven bij de gemiddelde loonstijging, is geen rijk
land, maar een land in bezit van de rijken.
Daarom is het ook zo gevaarlijk dat er een dreiging in de
lucht hangt dat de huidige en de nieuwe Europeanen tegen
elkaar uitgespeeld gaan worden. Dat we de oorzaak van hetgeen
gebeurt bij de andere groep gaan zoeken en niet bij degenen
die jarenlang er van geprofiteerd hebben en er rijk van
geworden zijn.
En dat er ook een cultureel gevaar dreigt, van onterecht
nationalisme. Juist op het moment dat internationale
solidariteit een nieuwe invulling moet krijgen. Het is nu de
tijd om een sociaal Europa op te bouwen. Het is nu of nooit.
Een eerlijk vooruitstrevend Europa, dat de toekomst veilig
stelt en permanent gelijke kansen en mogelijkheden bewaakt
voor wat betreft kennis, macht en inkomen voor al haar
inwoners.
nieuwsbrief 84 / redactioneel /
23 september 2015
Er kan in veertien dagen heel wat gebeuren, vandaar opnieuw
een volle Nieuwsbrief. Vorige week maandag waren er twee
belangrijke bijeenkomsten over de Nieuwe economie, met daarin
Basisinkomen (van RoSA!) en over Werk zonder loon (van FNV en
SP), ooit tegenprestatie genoemd, maar vanwege het woord
alleen al strijdig met de Universele en Europese Rechten van
de Mens. Een inkomensondersteuning is een recht en
vrijwilligerswerk kan alleen maar vrijwillig verricht worden.
Belangrijk in de afgelopen twee weken waren de ontwikkelingen
met betrekking tot de vluchtelingen, veelal uit Syrië, die in
de landen eromheen niet meer opgevangen gaan worden, door een
overvloed aan vluchtelingen en een groot tekort aan middelen
en menskracht om die opvang daar vorm te geven. Uiteraard is
het daarna de plicht van de (vaak maar relatief) rijke landen
van Europa de gelegenheid te pakken hulp te bieden, ondanks
dat de geest van invidualisme al decennia uit de fles is en
voor sommigen ingegrift staat in een in een voorgeprogrammeerd
waardeoordeel.
Europa, als ideaal, werd op de proef gesteld en werd bijna een
illusie door het onvermogen van politici. Terwijl een
overgrote meerderheid van Europeanen het wel begrepen na een
boodschap die ze al eerder hadden gezien. Het verstilde beeld
van een meisje in Vietnam, getroffen door napalm. Een jongen,
die in zijn eentje met zijn aanwezigheid een kolonne tanks in
China tegenhield. En nu de peuter, dood met zijn gezicht in
het water en zand.
Die illusie van de politiek wordt nu tegen alle, inmiddels
welwillende politici in, ontkracht door steeds meer mensen
die gewoon hulp willen gaan verlenen.
nieuwsbrief 85 / redactioneel / 8 oktober 2015
In tegenstelling tot eerdere berichten vindt de jaarlijkse bijeenkomst van de
Werelddag tegen de Armoede in Rotterdam niet plaats op 17 oktober en ook niet
in de Pauluskerk. Wij zijn daartoe gedwongen omdat we
minder middelen ter beschikking hebben.
In goed overleg met de Nico Adriaans Stichting (NAS) hebben we besloten samen
op vrijdagmiddag 16 oktober van half één tot ongeveer vijf uur onze
negende Werelddag te organiseren in het pand van de NAS aan de Vijverhofstraat
35. U bent van harte welkom, wel even aanmelden, want er is maar plaats voor
een beperkt aantal bezoekers (zie de uitnodiging in deze Nieuwsbrief).
In deze Nieuwsbrief weer een breed pallet aan artikelen, kritisch en onderbouwd
zoals gebruikelijk. Maar altijd redenerend vanuit de positie waar mensen met de
minste inkomens zich in bevinden.
nieuwsbrief 86 / redactioneel / 25 oktober 2015
Ook dit jaar was de Werelddag tegen de Armoede in Rotterdam zeer geslaagd. In ieder geval
als we het mogen afzetten tegen de complimenten die RoSA! achteraf heeft gekregen. Het was dan
wel niet in de Pauluskerk, maar dominee Dick Couvée van die kerk was wel aanwezig, met een
krachtig woord van verzet tegen de armoede en het armoedebeleid in Rotterdam. Een eerste verslag
met de eerste foto's in onze Nieuwsbrief, onder "Legioen van kansarmen in Rotterdam blijft
groeien". Onze dank nog aan Frans, Corien, Richard en de bezoekers van de Nico Adriaans Stichting.
Het rommelt in Rotterdam. Steeds duidelijker wordt het dat de burger, die gedwongen wordt nieuw
werk te zoeken, door de medewerkers van de Sociale Dienst (de soos), door het oog van de naald
moeten kruipen om een uitkering te krijgen. En vernederd worden, door werk zonder loon te moeten
aanvaarden. Zogenaamd om werkervaring op te doen, die ze volgens de soos medewerkers verloren
zouden hebben. Lees daarover "de tegenprestatie in Arminius" en bekijk de drie films onderaan het
artikel en de website van Pieter Wondergem.
De twee vaste scribenten in de Nieuwsbrief, Eduard Geenen en Tjeerd de Boer, hebben op
dinsdagmiddag 13 oktober zich laten gelden bij de commissie Werk, Inkomen, Participatie en
Volksgezondheid (WIPV) van de Gemeente Rotterdam. Door de nadruk te leggen over het ontbreken van
een eenduidige en duidelijke onkosten- en reisvergoeding als Rotterdammers "verplicht
vrijwilligerswerk" moeten doen. Zij willen hun burgerinitiatief uitbreiden en zoeken daartoe
contact met lotgenoten. Zie de "oproep" in deze Nieuwsbrief.
Verder het tiende artikel over economie en armoede van Tjeerd de Boer, econoom van RoSA! En een
nieuwe rubriek "Losse kreten zijn als vallende herfstbladeren".
nieuwsbrief 87 / redactioneel / 8 november 2015
Het water staat steeds meer uitkeringsgerechtigden tot aan de lippen. Als er voor de crisis, dus
voor 2008, nog enige toekomstverwachting aanwezig was voor mensen met een uitkering, is deze door
de ongenadige bezuinigingen vanaf 2008 geheel uit het zicht verdwenen.
Aan de bovenkant zijn er weer vele miljonairs en enkele miljardairs bijgekomen. Aan de onderkant
is de groei van armoede en schulden de oorzaak dat
de aanvragen bij de voedselbank en de schuldhulpverlening exponentieel
zijn toegenomen.
Enige verzachting van deze ellende is van de overheid niet meer te verwachten. Zowel de landelijke
en de gemeentelijke overheden en inmiddels ook het waterschap hebben steeds meer maatregelen
ingevoerd waardoor tegemoetkomingen voor minima zijn afgeschaft. Daarnaast is er een hardvochtig en
regelrecht onrechtvaardig boetestelsel ingevoerd, waarbij je voor het minste geringste gestraft
wordt, ook al kan je er
zelf niets aan doen.
De overheid is ooit ingericht om de belangen van haar burgers te dienen. Inmiddels is de overheid
een bedreiging geworden voor de burgers met
een laag inkomen. En algemeen bekend is dat de burger voor de Rotterdamse overheid het meest moet
oppassen. Dat blijkt uit steeds meer documentaires, die op de landelijke omroepen worden uitgezonden
over de uitvoering van het Rotterdamse beleid.
En of het niet genoeg is komt er per 1 januari al weer een nieuwe bedreiging bij. Ingevoerd vanuit
de landelijke overheid en uit te voeren door de soos in Rotterdam. Een nieuw artikel in de
participatiewet: de taaleis.
Wie het Nederlands onvoldoende beheerst in spreken, luisteren, gesprekken voeren, schrijven en lezen
kan rekenen op een korting op de uitkering. Na constatering: 20% in het eerste half jaar, 40% in het
tweede half jaar en na één jaar wordt de gehele uitkering ingehouden.
Het laatste lid uit het artikel luidt: "En bij de toepassing van het artikel wordt onder de
belanghebbende mede verstaan het gezin."
Het nieuwe wetsartikel staat voluit in deze Nieuwsbrief.
nieuwsbrief 88 / redactioneel / 30 november 2015
Men breekt de sociale zekerheid landelijk vanuit den Haag met een glimlach af. En
breekt die in Rotterdam op een tot nog toe ongekende wijze met harde hand af. Het
is een regelrechte aanslag op de leef positie van de mensen, die buiten hun schuld
hun hand moeten ophouden.
De landelijke overheid vaardigt wet na wet uit, steeds op het randje van de rechten
van de mens. En legt de onuitvoerbare uitvoering neer bij de gemeenten. Zoals bij
de uitbreiding van de participatiewet met de taaleis. Terecht protesteert het
gemeentebestuur van den Haag en Amsterdam daartegen en wil de taaleis dan ook niet
gaan invoeren.
Maar niet Rotterdam, je zal er maar wonen, waar de wethouder het blijkbaar een
verlengstuk van zijn beleid vindt. Om mensen nog meer op te jagen naar een baan.
Een illusie voor de overgrote meerderheid, omdat er gewoon onvoldoende banen zijn
en geschapen worden.
En daar heeft het bezuinigingsbeleid van de overheid voor gezorgd. Dat nu, bijna
acht jaar na het ontstaan van de crisis er nog steeds geen echte verbetering komt.
Wel een verbetering voor de miljardairs en de miljonairs, die leven opnieuw op
gouden bergen. Wel ten koste van de armen met een uitkering of met een of meer
flexbanen of flutbanen. Vast werk bestaat niet meer, zelfs het minimumloon staat
voortdurend onder druk. En klim dan maar eens op uit een diep en donker dal, een
moeras van armoede of schulden.
In de journalistiek vinden we een klein lichtpuntje. Anders dan acht jaar geleden
worden er een recordaantal berichten aan armoede geweid. Helaas allemaal negatieve
berichten, over nieuw uitgevonden maatregelen om mensen aan de onderkant nog meer
te knechten of tegen een muur van bureaucratie op te laten lopen.
Het wordt tijd dat het wel nadenkende deel van Nederland en Rotterdam elkaar weer
gaat vinden. De tekenen van solidariteit, na de onbegrijpelijke verschrikkelijke
criminele daden in Parijs, zouden daarvoor een opsteker moeten zijn. Om te beseffen
dat we elkaar nodig hebben en elkaar niet nog meer murw mogen maken. Of wegkijken
van de ellende van de ander. Laten we de hand naar elkaar uitsteken om samen te
werken. En opnieuw samen sterk zijn.
nieuwsbrief 89 / redactioneel / 18 december 2015
Het akkoord van Parijs van zaterdag 12 december is zo tegen het eind van het jaar een grote
positieve opsteker. Het is 43 jaar geleden dat de club van Rome het rapport
'grenzen aan de groei' uitbracht, een model waarin aangetoond werd dat onze aarde bedreigd werd en voor mensen
en dieren onleefbaar zou kunnen worden. Nu eindelijk is er wereldwijd het besef doorgebroken
dat er maatregelen moeten worden getroffen. En ik hoop dat de gezamenlijkheid van het akkoord
de landen en de verbonden steden en Ngo’s de kracht geven om dit akkoord uit te voeren.
Het zijn de fossiele brandstoffen, die sedert het begin van de industrialisatie in samenhang
met de bevolkingsgroei gezorgd hebben dat de aarde opgewarmd is en zeker de laatste tijd
tekenen van een onstuimiger klimaat op aarde zijn gaan vertonen. Het zijn overigens ook de
olie en het gas die diepliggender (soms verscholen) oorzaak zijn van veel oorlogen die in de
laatste eeuw uitgebroken zijn. Bronnen van grondstoffen zijn nu eenmaal niet evenwichtig over
de aarde verdeeld.
Overgang van fossiele brandstoffen naar zonne-energie, windenergie en waterenergie is een
enorme opgave. Deze energieopwekking is niet of nauwelijks gebonden aan een locatie. En dat
betekent dat bezit van grondstoffen niet meer de overheersende basis blijft van de
wereldhandel. Niet alleen komt er een verandering in de energievoorziening, het zal ook
invloed krijgen hebben op de wereldeconomie. En dan het liefst ten positieve, want steeds
meer wordt rijk en arm uit elkaar gedreven door de macht van de grondstoffen. Gelukkig is
dit onderkend in het akkoord van Parijs, door aan te kondigen dat de rijke landen de arme
landen gaan ondersteunen met bedragen van in ieder geval 100 miljard per jaar.
Maar dat betekent nog niet dat de armoede die in rijke landen zoals de USA en Nederland gaat
verdwijnen. De eerste tijd zal er nog veel geïnvesteerd moeten worden in de nieuwe
energievoorziening. Dat is extra werk. Op de langere termijn echter zullen door automatisering
en robotisering er steeds meer banen gaan verdwijnen. Om de sociale spanning die dat oplevert
tegen te gaan is een vernieuwde kijk op werk noodzakelijk. Het inkomen zal verdeeld moeten
worden, over zowel werk als vrije tijd, vastgelegd in het recht op werk en het recht op vrije
tijd.
Hoe dan ook ik ben heel gelukkig
met het akkoord. Ik was ook ontroerd toen president Hollande voorafgaand
aan de beslissing over het akkoord van Parijs alle landen indringend opriep het akkoord te
ondersteunen.