MiGreat - Freedom of movement for all door Roos Ykema (Beeld: Farhad Khodadadzade) Veilige vluchtroutes en gelijke behandeling zijn de oplossing van het ‘vluchtelingenprobleem’, schrijft Roos Ykema. ‘Willen jullie meer of minder Marokkanen? Minder? Dat gaan we regelen!’ Negen jaar geleden reageerde Nederland geschokt op deze uitspraak. En toch is het precies hoe ons huidige asiel- en migratiebeleid werkt. Ben je afkomstig uit het globale zuiden, arm en/of vluchteling, laagopgeleid, moslim, man en gekleurd? Dan heb je ongeveer 0 procent kans op een visum. Ben je Pools en breek je een been, waardoor je je werk niet meer kan doen? Retour afzender. Ben je afkomstig uit een land waarvan wij vinden dat het er gevaarlijk is, ben je heel jong of heel oud, vrouw of kind, ernstig ziek? Verkracht of queer misschien, en kun je daar overtuigend over vertellen? Dan vinden wij jou misschien wel zielig genoeg voor de vluchtelingenstatus. Waarvoor je trouwens alleen in aanmerking komt als je eerst de Middellandse Zee en de bloeddorstige grensbewakers hebt getrotseerd. De meeste Nederlanders krijgen daarentegen hun nationaliteit bij de geboorte cadeau. Daar hebben we helemaal niets voor hoeven doen en toch is het onze grootste bron van privilege: er is sinds 1945 geen hongersnood of oorlog meer geweest in Nederland, er is vergeleken met de rest van de wereld goede medische zorg, goed onderwijs, veilig drinkwater, werkmogelijkheden en sociale voorzieningen. Vergelijk dat eens met de armste en onveiligste landen ter wereld. In Nigeria is de gemiddelde levensverwachting 54 jaar. In Sierra Leone sterven 80 van de 1000 kinderen onder de vijf jaar. Dat zijn een hoop meer dode baby’s dan er in Ter Apel te betreuren waren. Regionale verschillen in welvaart en kansen zouden nog niet zo erg zijn als mensen zouden kunnen migreren naar plekken waar meer te verdienen valt dan een hongerloon. En precies daar wringt de schoen. Hoe rijker je bent en hoe minder hard je dus migratie nodig hebt, hoe makkelijker het is om je vrij over de wereld te bewegen. Voor wie arm is, zijn grenzen gevangenismuren die tot elke prijs bewaakt moeten worden. ‘Extreme armoede kan simpelweg verdwijnen’ ‘ Hannah Arendt waarschuwde er al in 1951 voor: mensen zonder geldige verblijfsstatus hebben weinig aan mensenrechten, zij zijn vogelvrij. Aan de Europese grenzen worden mensen beroofd, geslagen en gemarteld door grensbewakers, mede gefinancierd door ons belastinggeld. Hoeveel misdaden tegen de menselijkheid ze ook begaan, de verantwoordelijke ambtenaren en politici worden nooit gearresteerd. Mensen in nood op zee laten we met duizenden per jaar verdrinken – de vissers en hulpverleners die hen te hulp schieten riskeren dan weer wel gevangenisstraf. Wat onze regering betreft gaat dat allemaal nog niet ver genoeg, getuige de gelobby om mensen, zelfs kinderen, aan de Europese grenzen in gevangenissen te plaatsen. De discussie over meer of minder migratie veronderstelt dat ons recht op een etnisch homogene samenleving ten koste kan gaan van andermans vrijheid om te overleven, te leven en zich te ontwikkelen. In de woorden van de beroemde Afro-Amerikaanse schrijver James Baldwin: ‘We kunnen het oneens zijn en toch van elkaar houden, tenzij jouw onenigheid geworteld is in mijn onderdrukking en de ontkenning van mijn menselijkheid en bestaansrecht.’ ‘Minder Marokkanen’ klinkt nog steeds extreem, maar het achterliggende gedachtegoed is de afgelopen jaren succesvol ingeburgerd. Ook linkse partijen, media en belangenorganisaties maken stelselmatig onderscheid tussen ‘echte’ vluchtelingen en migranten, waarbij de ene categorie wel wat rechten heeft en de andere helemaal niet. Zij pleiten enthousiast voor grensbewaking, detentie en deportatie, want die veiligelanders (lees: Marokkanen) willen ze hier natuurlijk niet hebben. Zelfs het Europese Hof voor de Rechten van de Mens doet eraan mee. Veiligelanders die hier toch weten te verblijven worden systematisch uitgesloten van werk, onderdak, onderwijs en zelfs medische zorg. Undocumented lives don’t matter. De vraag is niet of we meer of minder Marokkanen willen. De vraag is: wat willen migranten eigenlijk zelf? En wie denken we wel niet dat we zijn, om hen tegen te houden? Vrijheid van bewegen is een oplossing voor bijna alles: vergrijzing en personeelstekorten, de gevolgen van klimaatverandering, wereldwijde ongelijkheid en bittere armoede. Extreme armoede kan simpelweg verdwijnen als mensen uit de armste landen ter wereld voor een Europees loon kunnen werken en geld naar huis sturen. Het is ook de enige echte oplossing voor het ‘vluchtelingenprobleem’, veroorzaakt omdat overheden, de Verenigde Naties en hulporganisaties al decennialang investeren in opsluiting in afgelegen kampen, in plaats van in veilige vluchtroutes en gelijke behandeling. Het gaat niet alleen om een afweging van de kosten en baten. Het gaat om rechtvaardigheid. Om de erkenning dat grenzen moderne gevangenismuren zijn en discriminatie op basis van nationaliteit een vorm van onderdrukking. We zijn pas echt vrij als we allemaal vrij zijn om te migreren. Roos Ykema is directeur van MiGreat, een organisatie die strijdt voor vrije migratie. MiGreat werkte op het veld in Ter Apel en voert campagne en directe acties tegen gedwongen deportaties in Nederland. Zie https://migreat.org/nl of abonneer je op hun nieuwsbrief. ‘Zet alle grenzen open’ ⇒
Eerlijker en eenvoudiger armoedebeleid:aanbevelingen voor gemeenten Door Jasper J. van Dijk (geplaatst op LinkedIn) Econoom met een missie:eerlijker en eenvoudiger sociaal beleid 20 maart 2025 Het Instituut voor Publieke Economie doet in haar rapport 'Eerlijker en eenvoudiger armoedebeleid' diverse aanbevelingen aan zowel de landelijke overheid als gemeenten. Dit artikel gaat nader in op de aanbevelingen voor individuele gemeenten. Ondersteun inwoners zoveel mogelijk met geld Uit ons onderzoek blijkt dat de meeste hulp wordt gegeven in natura of in de vorm van tegoeden. Mensen die in armoede leven zijn hier zeker mee geholpen, maar in veel gevallen hebben ze nog meer aan vrij besteedbaar geld. We zien vier voordelen: Het vergroot de vrijheid van mensen; Er rust minder stigma op; Het geld wordt effectiever uitgegeven; en De uitvoeringskosten zijn lager. Daarnaast maakt dit het samenvoegen van regelingen makkelijker. Er kunnen goede redenen zijn om toch te kiezen voor het geven van spullen of tegoeden. Bijvoorbeeld omdat mensen schulden hebben of omdat de gemeenten het gedrag van inwoners heel direct wil sturen, maar dit heeft ook dus ook nadelen. Breng daarom alle bestaande inkomensafhankelijke regelingen in kaart en bekijk per regeling of de huidige vormgeving het beste is voor de ontvanger. Er zijn namelijk ook minder goede redenen om af te zien van het geven van vrij besteedbaar geld. Bijvoorbeeld omdat een specifieke regeling die iets aan kinderen geeft politiek zichtbaarder en aantrekkelijker is. Of omdat het ingewikkelder is om het geven van geld zo in te richten dat het past binnen de kaders van de Rijksoverheid. Kijk daarom kritisch of ondersteuning in natura kan worden vervangen door een tegoed of door vrij besteedbaar geld. Probeer hierbij te redeneren vanuit ‘geld, tenzij’. Perk de vrijheid van de ontvanger pas in als dit in hun eigen of het maatschappelijk belang is. Voeg participatieregelingen samen in één minimaregeling Het gemeentelijk minimabeleid kan sterk versimpeld worden door participatieregelingen voor kinderen en volwassenen zoveel mogelijk samen te voegen. Het samenbrengen van voorzieningen vermindert de complexiteit en het niet-gebruik. Het verlaagt de administratieve lasten voor inwoners en de uitvoeringskosten voor de overheid. Bekijk daarom kritisch welke regelingen kunnen worden samengevoegd. Bundeling in één brede regeling maakt daarnaast overgangsregelingen mogelijk, bijvoorbeeld door de toelage geleidelijk te laten afnemen naarmate het huishoudinkomen stijgt. Uit ons onderzoek blijkt dat veel gemeenten voor verschillende regelingen dezelfde inkomensgrens hanteren. Dat is begrijpelijk vanuit uitvoeringsperspectief, maar kan er voor zorgen dat alle steun wegvalt als mensen iets meer gaan verdienen. Maak de hulp binnen de bijstand zo helder mogelijk Maak een aantal standaardregelingen binnen de individuele bijzondere bijstand expliciet en maak hiervoor eenvoudige aanvraagformulieren, bijvoorbeeld voor witgoed of woonkosten. Dit vergroot de bekendheid van regelingen en verlaagt de drempel om een aanvraag te doen. Blijf daarbij wel benadrukken dat de gemeente ook in andere gevallen vanuit de bijzondere bijstand kan helpen. Maak duidelijk dat de individuele bijzondere bijstand er voor iedereen is die in de knel komt, juist voor de gevallen waar andere regelingen niet in voorzien. Vereenvoudig het aanvraagproces en ken proactief toe Onbekendheid met een regeling, hoge administratieve lasten, twijfel over het wel of niet voldoen aan de eisen zijn allemaal factoren die ervoor zorgen dat mensen voorzieningen niet gebruiken. Maak de drempel om hulp aan te vragen zo laag mogelijk. Zorg dat regelingen goed vindbaar zijn en doorloop kritisch de aanvraagprocedure van iedere regeling. Haal bijvoorbeeld alle vragen weg die niet strikt noodzakelijk zijn en vul zoveel mogelijk informatie vooraf in. Maak hierbij gebruik van eerdere aanvragen voor andere regelingen. De meest effectieve manier om het gebruik van regelingen te vergroten is het proactief toekennen van regelingen. Ga actief op zoek naar inwoners (ook buiten de bijstand) die aanspraak kunnen maken op een regeling. Laat zien waar inwoners mogelijk wél voor in aanmerking komen als ze bijvoorbeeld worden afgewezen voor een kwijtschelding van de lokale lasten. Voor inwoners die al regelingen ontvangen, helpt het enorm als er niet ieder jaar opnieuw een aanvraag gedaan moet worden, maar de gemeente hen actief benadert met de vraag of er iets in de situatie veranderd is. Benut bestaande wettelijke ruimte zo veel mogelijk Bij het vereenvoudigen van armoedebeleid zijn gemeenten gebonden aan de wettelijke kaders die het Rijk geschetst heeft, maar deze zijn niet altijd duidelijk. Gebruik bij het vereenvoudigen van het armoedebeleid de wettelijke ruimte die bijvoorbeeld de gemeente Wageningen heeft gevonden. Daar wordt op basis van Nibud-voorbeeldbegrotingen bepaald wat een huishouden onder aan de streep tekort komt. Vervolgens worden bestaande regelingen gebruikt om dat verschil te dichten. Of zoek bewust de randen op van wat door het Rijk wordt toegestaan, om deze onduidelijke regels ter discussie te stellen. ⇒
Hulp bij weinig geld in Rotterdam De gemeente Rotterdam kent vele regelingen om Rotterdammers met weinig geld tegemoet te komen, ook voor gezinnen, ouderen, kinderen, jongeren en ondernemers. Ze zijn te vinden op de website van de gemeente U kunt ze hier vinden ⇒
Ingezonden mededeling van Voor 16 (FNV) Beste Mensen, Er is goed nieuws! Onderzoek van de Europese Centrale Bank (ECB) laat zien dat kinderarmoede in Nederland daadwerkelijk is gedaald. Dit succes is deels te danken aan de verhoging van het minimumloon. Het onderzoek toont aan dat in gemeenten zoals Vaals en Rotterdam veel kinderen in armoede leven. In Rotterdam leeft bijvoorbeeld meer dan 7% van de kinderen in armoede, wat betekent dat duizenden kinderen dagelijks moeite hebben om rond te komen. Dit is precies waarom wij bij Voor16 al jaren strijden voor een eerlijk minimumloon. Duizenden gezinnen hebben het beter doordat ze nu meer verdienen. Maar we zijn er nog niet! Elk kind dat in armoede opgroeit, is er één te veel. Er blijven nog steeds kinderen die niet in een gezonde en veilige omgeving kunnen opgroeien. We mogen deze strijd niet opgeven. Wij bij Voor16 blijven strijden voor een minimumloon dat recht doet aan iedereen. Het moet gelijk zijn aan 60% van het mediane loon, zodat geen enkel gezin zich zorgen hoeft te maken over de asisbehoeften van hun kinderen. De stijging van het minimumloon is een stap in de goede richting, maar er is nog veel werk te doen om ervoor te zorgen dat alle kinderen in Nederland zonder armoede kunnen opgroeien. Jouw hulp is nu meer dan ooit nodig! Deel deze nieuwsbrief met je vrienden, familie en collega’s, zodat we samen blijven vechten voor een Nederland zonder kinderarmoede. Door dit nieuws te delen, help je ons om meer mensen te bereiken en de strijd voor een eerlijk minimumloon te versterken. Wil je nog meer doen? Word lid van FNV en steun onze strijd structureel. Samen kunnen we ervoor zorgen dat elk kind een kans krijgt op een beter leven. We hebben al een verschil gemaakt, maar de strijd is nog niet voorbij. Laten we samen blijven werken aan een Nederland waarin geen enkel kind in armoede hoeft op te groeien. Met solidariteit, Mick van Voor16 https://www.voor16.nl/ ⇒
Lech Wałęsa, brief aan Trump (vertaald, uit Facebook) De voormalige president van Polen, Lech Wałęsa, schreef de volgende brief aan Trump: Excellentie, meneer de president, Wij hebben uw gesprek met president Volodymyr Zelensky met angst en afkeer gevolgd. Het is beledigend dat u verwacht dat Oekraïne dankbaarheid toont voor de materiële hulp van de VS in de strijd tegen Rusland. Dankbaarheid is verschuldigd aan de heldhaftige Oekraïense soldaten die al meer dan 11 jaar hun bloed vergieten ter verdediging van de waarden van de vrije wereld en hun vaderland, dat werd aangevallen door Poetins Rusland. Hoe kan de leider van een land dat symbool staat voor de vrije wereld dit niet erkennen? De sfeer in het Oval Office deed ons tijdens dit gesprek denken aan verhoren door de veiligheidsdiensten en debatten in een communistisch hof. Destijds vertelden aanklagers en rechters ons, namens de communistische politieke politie, dat zij alle macht hadden en wij niets. Ze eisten dat we onze activiteiten zouden staken. Volgens hen leden onschuldige mensen door ons. Ze hebben ons onze vrijheden ontnomen omdat we weigerden mee te werken of onze dankbaarheid te tonen voor onze onderdrukking. Wij zijn geschokt dat president Zelensky op eenzelfde manier behandeld werd. De geschiedenis leert dat toen de VS afstand nam van democratische waarden en haar Europese bondgenoten, zij uiteindelijk zichzelf in gevaar bracht. President Wilson begreep dit in 1917, toen de VS betrokken raakten bij de Eerste Wereldoorlog. President Roosevelt wist dit al na Pearl Harbor in 1941, toen hij besefte dat de verdediging van Amerika betekende dat hij zowel in de Stille Oceaan als in Europa moest vechten, samen met landen die door het Derde Rijk werden aangevallen. Zonder president Reagan en de financiële steun van de VS zou de ineenstorting van het Sovjetrijk niet mogelijk zijn geweest. Reagan erkende het lijden van miljoenen mensen in Sovjet-Rusland en de veroverde landen, waaronder duizenden politieke gevangenen. Zijn grootheid lag in zijn onwrikbare houding, waarbij hij de USSR een ‘Rijk van het Kwaad’ noemde en het resoluut confronteerde. Wij wonnen en vandaag de dag staat zijn standbeeld in Warschau, tegenover de Amerikaanse ambassade. Meneer de president, militaire en financiële hulp kunnen niet gelijkgesteld worden aan het bloedvergieten voor de onafhankelijkheid van Oekraïne en de vrijheid van Europa en de wereld. Een mensenleven is onbetaalbaar. Dankbaarheid is verschuldigd aan hen die hun bloed en vrijheid opofferen – iets dat voor ons, voormalige politieke gevangenen van het communistische regime onder Sovjet-Rusland, vanzelfsprekend is. Wij dringen er bij de VS op aan zich te houden aan het Memorandum van Boedapest uit 1994, waarin een directe verplichting werd vastgelegd om de grenzen van Oekraïne te verdedigen in ruil voor het opgeven van kernwapens. Deze garanties zijn onvoorwaardelijk: nergens wordt gesuggereerd dat dergelijke hulp een louter economische transactie is. Ondertekend, Lech Walesa, voormalig politiek gevangene, president van Polen ⇒
Bernie Sanders over de speech van Trump via facebook (7-3-2025) van de Zaanse rode rakkers We leven in een cruciaal moment in de geschiedenis van ons land. En hoe we op dit moment reageren, heeft niet alleen invloed op ons eigen leven, maar ook op dat van onze kinderen en kleinkinderen. Zoals u gisteravond hoorde, is president Trump zeer effectief geweest in het creëren van een parallel universum. Een reeks ideeën die ofwel geen basis in de realiteit hebben, of nergens in de buurt komen van de belangrijkste zorgen van het Amerikaanse volk. Hij doet dit via het concept van de GROTE LEUGEN, en dat hebben we gisteravond gehoord. Hij zegt iets dat grofweg onwaar is, herhaalt het keer op keer en laat het eindeloos door rechtse sociale media de wereld in slingeren totdat mensen het geloven. Het doel van al deze leugens is niet alleen om zijn haatdragende rechtse ideologie te promoten. Het is een meesterlijke poging om de aandacht af te leiden van de belangrijkste problemen waarmee de mensen in dit land worden geconfronteerd — problemen die Trump en zijn miljardairvrienden niet willen aanpakken omdat het niet in hun financiële belang is om dat te doen. Trump sprak bijna 100 minuten en negeerde bijna volledig de problemen die werkende mensen 's nachts wakker houden, omdat ze zich zorgen maken over hoe hun families deze moeilijke tijden gaan overleven. 100 minuten en hij had geen woord te zeggen over de economische realiteit waarmee 60 procent van de Amerikanen die van salarisstrookje naar salarisstrookje leven, te maken heeft. 100 minuten en geen woord te zeggen over ons kapotte, disfunctionele en dure zorgstelsel dat 80 miljoen Amerikanen onverzekerd of onderverzekerd heeft achtergelaten of waarom we veruit de hoogste prijzen ter wereld betalen voor voorgeschreven medicijnen en 1 op de 4 Amerikanen de medicijnen die hun artsen voorschrijven niet kan betalen. 100 minuten en geen woord te zeggen over de grote huizencrisis in Amerika die 800.000 Amerikanen dakloos heeft gemaakt en de miljoenen die meer dan de helft van hun beperkte inkomen aan huisvesting besteden. 100 minuten en geen woord over de enorme inkomens- en vermogensongelijkheid waardoor 3 Amerikanen meer vermogen bezitten dan de onderste helft van onze samenleving. 100 minuten en geen woord over een corrupt campagnefinancieringssysteem dat een handvol miljardairs toestaat om verkiezingen te kopen. 100 minuten en geen woord over het feit dat onze levensverwachting 4 jaar lager is dan in andere rijke landen, en de onderste 50 procent van dit land leeft gemiddeld 7 jaar korter dan de bovenste 1 procent. Met andere woorden, arm zijn in dit land is een doodvonnis. 100 minuten en geen woord over hoe we de planetaire crisis van klimaatverandering gaan aanpakken. En de reden dat hij zo weinig te zeggen had over de crises waarmee werkende gezinnen worden geconfronteerd, is omdat hij geen plan of verlangen heeft om ze aan te pakken. Ondanks een deel van zijn retoriek, konden Trump en zijn miljardairvrienden zich geen moer aantrekken van de zorgen van de werkende mensen in dit land. Hij drong er bij het Congres op aan om zijn grote, prachtige begroting goed te keuren... Maar hij liet het deel weg dat die begroting Medicaid met $880 miljard zou verlagen. Volgens een schatting betekent dit dat 36 miljoen Amerikanen, waaronder miljoenen kinderen, de gezondheidszorg die zij gaven, zouden verliezen. Denk er eens over na — we hebben het over mensen die hun eigen ruimteschepen bezitten en die proberen om miljoenen kinderen hun gezondheidszorg af te pakken. Het is een schande. Een toespraak van 100 minuten, geen woord daarover. Ik denk dat hij vergeten is... Vrienden, laat me direct zijn: Op dit specifieke moment in de geschiedenis is wanhoop geen optie. Niemand van ons heeft het voorrecht om zich onder de dekens te verstoppen. Laten we nooit vergeten dat echte verandering alleen plaatsvindt als gewone mensen opstaan — met miljoenen — tegen onderdrukking en onrecht. Ik ga mijn steentje bijdragen en ik heb jullie daarbij nodig. We hebben onlangs twee grote en succesvolle bijeenkomsten gehad in Iowa en Nebraska. Duizenden mensen kwamen opdagen. Dit weekend ga ik naar Michigan en Wisconsin, waar duizenden anderen zich al hebben aangemeld om die evenementen bij te wonen. Maar dat is nog niet alles. Ik blijf door het land rennen en met mensen praten over wat Donald Trump probeert te doen — en over onze visie voor een agenda die werkt voor velen en niet alleen voor enkelen. We kunnen winnen. We zullen winnen. Maar alleen als we samen vooruitgaan. In solidariteit, Bernie Sanders ⇒
De lente is weer in het land Julie Smit, Lesvos, 13 maart 2025 (Smitaki's) ( Minoïsche muurschildering uit Kreta met zwaluwen en lelies ) Zo’n achttien miljoen jaren geleden spuwde de vulkaan Lepetimnos voor het laatst vuur en creëerde zo een deel van het noordelijke landschap van Lesvos. Met twee toppen, de Vigla (968m) en de Ilias (938m), houdt hij er sindsdien de wacht. Nu staat er een kapelletje, schurend tegen weer en wind, maar ooit stond er op een van de toppen een bekend observatorium, van waaruit de beroemde sterrenkundige Matriketas het weer en de hemel bestudeerde. De uit Erèsos komende filosoof Theophrastos (371-289 v.Chr.) was een van de oude wetenschappers die Matriketas en zijn observatorium noemde, maar verder is er niets over deze sterrenkijker bekend, noch over hoe zijn uitkijkpost eruit zag. Theophrastos zelf heeft wél heel veel sporen nagelaten en wordt de vader van de biologie genoemd, omdat hij als eerste de plantenwereld in kaart probeerde te brengen. Je vraagt je af waar ze toen de tijd vandaan haalden om te studeren, observeren én te schrijven, want net zoals zijn leraar Aristoteles heeft ook Theophrastos over talloze andere zaken geschreven, zoals muziek, gezondheid en politiek. In een van zijn verhandelingen gaf hij tips om het weer te voorspellen, zodat hij ook gezien kan worden als de eerste weerman in de geschiedenis. Veel van die toen genoteerde observaties vind je vandaag de dag nog steeds terug in de boerenwijsheid. Mensen die vroeger op het land leefden, hadden geen weermannen of -vrouwen maar waren zelf zeer bedreven in het weer voorspellen. Ze keken naar de wolken, zonsondergangen of het gedrag van de dieren en konden behoorlijk precies regen of droogtes voorspellen. Tegenwoordig kunnen we hoogstens de regen zelf voorspellen wanneer we een donkere lucht zien aankomen, en dan nog is het niet zeker of er water gaat vallen. Zoals hier op Lesvos veel buien de neiging hebben om vrolijk wuivend voorbij te zeilen zonder een druppel te morsen. Ook dieren worden geacht het weer te kunnen voorspellen. Theophrastos noemde al enkele die met hun kapriolen bepaalde weersomstandigheden aangaven: kikkers die te veel lawaai maken, padden die het water in plonzen, vogels die gaan samenscholen of kippen die naar luizen gaan zoeken, zijn bijvoorbeeld allemaal voorboden van regen. Men vermoedt dat veel gedrag en weervoorspellerij van dieren kan worden uitgelegd, doordat zij bepaalde geluidsgolven kunnen opvangen die de mens niet hoort (infrasoon geluid) en beter de verschillen in luchtdruk voelen. Vandaar dat er bijvoorbeeld wordt gezegd dat dieren tsunami’s en aardbevingen tijdig horen aankomen. En ze voelen ook de aantocht van de jaargetijden. In Griekenland zijn het de zwaluwen die optreden als grootste heraut van de lente. Een oeroude fresco op Kreta uit de Minoïsche tijd (circa 1600 v.Chr.) laat bloeiende lelies en dansende zwaluwen zien. In het oude Griekenland vereerde men op het eiland Rhodos de aankomst van deze kleine vogels zelfs met een festival. Kinderen zongen dan een zwaluwliedje waarmee ze langs de deuren gingen om snoepgoed en munten te verzamelen. Het is een van de oudst bewaarde Griekse liedjes. Tegenwoordig, wanneer de zwaluwen weer hun plekken innemen in het Lesvoriaanse landschap waar ze vrolijk twitterend in rijen op elektriciteitskabels schommelen of duikelend door de lucht zoeven, worden ze echter hoogstens begroet door gezichten die stralen omdat vadertje winter de aftocht blaast. Minder bekend is dat ook de koekoek de Griekse lente aankondigt, wanneer hij terugkomt van zijn wintervakantie. Als hij zijn strijdleus “koekoek” vóór vijfentwintig maart ten gehore brengt, betekent dat zelfs mooi weer en wisten de boeren vroeger dat het vee weer de bergen in kon. Ooit was er eens Gerana, een minnares van Zeus die door diens jaloerse echtgenote Hera in een kraanvogel werd veranderd. Toen ze het luchtruim koos, vloog ze niet weg zonder haar pasgeboren baby die ze in een katoenen lap hangend aan haar lange snavel meenam. Later werd de kraanvogel een ooievaar, en zo komen de verhalen de wereld in over ooievaars die baby’s brengen. Maar ooievaars brengen kennelijk ook de lente. Meerdere dorpen op Lesvos hebben een groot en makkelijk te observeren nest ergens op een gebouw of toren. Zo kwam in Kalloni afgelopen week de ooievaar terug op zijn nest, wat de krant haalde met de kop “De lente is gearriveerd”. Laagvliegende insecten achtervolgd door vogels en vleermuizen geven een lage luchtdruk aan en voorspellen regen in Nederland. Op Lesvos daarentegen mogen muggen en bijtjes zo laag vliegen als ze willen, maar de zomers blijven tegenwoordig kurkdroog. Behalve dat de krekels met hun volume de temperatuur aangeven (hoe oorverdovender hun gestriduleer, des te warmer het is), heb ik geen idee welk gedrag van welke dieren een hete zomer aankondigt. Maar dat het de komende zomermaanden weer flink heet gaat worden, daar heb ik geen weerorakel voor nodig. ⇒
