'Je bent een machine die aan en uit wordt gezet'
Interview gehouden op 18 september 2015 door
Annemarieke Nierop en Mathijs Plukaard
Foto's: Werry Crone
(Artikel uit Van Waarde Lokaal)
Drie banen heeft Ahmed Abdillahi. Hij is krantenbezorger, postbezorger en magazijnmedewerker.
Als hij ziek is wordt het lastig de huur te betalen. Wat hij het liefste wil? Een vaste
baan. Fulltime. Hard werken geen bezwaar.
Ahmed Abdillahi
35-jarige Rotterdammer
Ik ben Ahmed Abdillahi. In het dagelijks leven werk ik als krantenbezorger en postbezorger. En
eens in de zoveel tijd ben ik oproepkracht in een magazijn. Waar ik het graag over wil hebben
is de flexibilisering van de arbeidsmarkt. Omdat ik en vele anderen slachtoffer zijn van de
toename van het deeltijd werken, tijdelijke contracten en slechte arbeidsvoorwaarden.
Ik weet nooit hoeveel uren of diensten ik volgende week of maand zal krijgen. En daarom is er
geen bestaanszekerheid om op te bouwen. Mijn baan als krantenbezorger is wel vast, maar dat
zijn te weinig uren. Dat is voor ongeveer 2 uur in de ochtend.
Ik heb een contract voor onbepaalde tijd bij PostNL. Dat is voor 15 uur in de week, maar soms
draai ik wat meer. Ze hebben altijd wel werk voor me, maar als ik bij hen aanklop dat ik wat
meer uren zou willen draaien, dan kunnen ze die garantie niet geven. De ene week werk ik 15 uur,
of 20 uur of 25 uur, maar omdat ik daarvan niet kan leven ben ik ook verplicht om er nog ander
werk naast te zoeken.
Ik heb me bij verschillende uitzendbureaus ingeschreven om te vragen of ze avondwerk voor mij
hebben. De afgelopen zes jaren kreeg ik echter nul op het rekest, maar de afgelopen maanden heb
ik wel wat diensten toegewezen gekregen. Bijvoorbeeld deze week heb ik eerst kranten bezorgd,
daarna heb ik post rondgebracht, en vervolgens kon ik van 17.00 tot 23.00 uur magazijnwerk doen.
Dat is laden en lossen bij een postorderbedrijf. Dat is via het uitzendbureau.
Veramerikaniseren van de arbeidsmarkt
Kijk ik maak nu dingen mee die het gevolg zijn van de veramerikanisering van de
arbeidsmarkt in Nederland. Zoals verslechterende arbeidsvoorwaarden in de 21ste eeuw.
Ook een voorbeeld is, dat mijn uitzendbureau gisteravond zei dat ik van 17.00 uur tot
23.00 in het magazijn kon werken. Kom ik daar aan, laten ze me van 17.00 uur tot 00.15
uur werken, zonder pauze. Niet eens van 'Ahmed ga even 5 a 10 minuten pauzeren'. Dat
is nog niet zo heel erg. Het ergste vind ik dat ze op een bepaalde manier met je omgaan.
Bijvoorbeeld, dat ik een paar dagen geleden te horen kreeg op mijn werk om 21.30 uur,
(na 4,5 uur te hebben gewerkt): 'Je kan gaan.' Ik pakte mijn spullen en ik was onderweg
naar de deur. Zegt de voorman: 'Ja, je moet toch even blijven.' En na 2 minuten zegt hij
weer: 'Nee, je kan toch gaan'.
Dat kunnen ze gewoon maken. Je bent een machine die aan en uit wordt gezet. Ik ben een soort ding
voor hen. Ik heb heel veel ervaring opgedaan binnen bedrijven de afgelopen 15 jaar. De
arbeidsvoorwaarden waren heel veel beter 15 jaar geleden. Je merkt met de dag dat het aan het
veramerikaniseren is.
Willem Drees zei ooit: 'Als men aan de macht is, wil men aan anderen ontzeggen wat men, toen men
in de minderheid was, voor zichzelf opeiste: [bron: John Jansen van Galen & Herman Vuijsje,
100 jaar Drees.]
Geen vaste contracten
Ik heb mavo gedaan. Na de mavo heb ik mbo gedaan, maar door persoonlijke omstandigheden kon ik dat
niet afmaken. Ik ben dus een soort drop-out, ik ben vroegtijdig van school afgegaan. De afgelopen
15 jaar heb ik de meest uiteenlopende werkzaamheden gedaan: van magazijnmedewerker tot bouwopruimer,
van schoonmaakmedewerker tot spoelkeukenmedewerker.
In het jaar 2000 kreeg je nog wel eens een vaste contract, maar sindsdien niet meer.
Heel veel werkgevers proberen, als het tijd is om je een vast contract te geven, dat
gewoon te omzeilen. Dat heb ik als postmedewerker bijvoorbeeld meegemaakt. Toen ik
een vast contract zou krijgen voor 36 uur, hebben ze dat toch niet gegeven. En ze zijn
toen de dans ontsprongen. En dat heb ik bij vele mensen gezien.
Stressvol
Ik ben een jobhopper. Dat vind ik niet erg, maar soms overlappen die diensten elkaar.
Zoals gisteren, toen ik dus om 17.00 uur bij m'n andere werk moest zijn. Daardoor moest
ik bij de post echt tempo maken en heel snel doorwerken. Want als ik bij dat magazijn
10 minuten te laat kom, wordt er altijd een opmerking gemaakt, waarom ik zo laat ben.
Ik probeer er doorheen te schipperen. Gelukkig ben ik zo flexibel, want bij anderen zie
ik dat ze het gewoon niet redden. Je moet ook zoveel moeite doen om van de ene werkgever
naar de andere te gaan. Of je het nou met de fiets of openbaar vervoer doet, het is echt
lastig en erg stressvol.
Aan nieuwe banen kan geen bestaanszekerheid worden ontleend. Ik maak me daar echt zorgen
over. Bij de krant, daar heb je helemaal nergens recht op. Als je ziek bent, vrije dagen
opneemt of je neemt vakantie op, krijg je geen vergoeding, niks. Geen idee wat voor een
contract het is, maar blijkbaar hoort dat zo bij die krantenwereld. Je hebt geen rechten.
En bij PostNL, daar heb ik maanden lang gemiddeld 25 uur per week gewerkt. Maar als ik
ziek ben, krijg ik een vergoeding op basis van mijn contract, dus over 15 uur. Dat zijn
wel dingen waar ik me dan zorgen over maak.
Uitkering geen optie
Ik kies niet voor een uitkering. Een uitkering is geen pretje. Dan word je aan zo'n
streng regime onderworpen, die rompslomp wil ik liever niet hebben. Ik heb daar 5 a 6
jaar geleden mee te maken gehad. Toen was het al erg, en nu is het alleen maar erger
geworden. Ik voelde mij zo onheus bejegend toen, dat ik dacht: ik heb liever dit
stressvolle werk dan dit. Het is niet best hier in Rotterdam. Er is echt een heel groot
verschil met de rest van Nederland.
Over 20 jaar kan ik fysiek gezien misschien niet meer meerdere banen aan. Wat ik heel
graag zou willen is gewoon een fulltime job bij een werkgever, of een 38- of 40-urige
werkweek bij maximaal twee verschillende werkgevers. Maar zoals het nu gaat... dat kan
ik niet voor een lange tijd volhouden. En vanuit de werkgeverskant zie ik dat niet snel
geregeld worden. Verbetering van de situatie moet vanuit de politiek in Den Haag worden
aangekaart.
Scholing
Scholing zou mij echt helpen, maar hoe? Ik zou dat echt graag willen. Maar ik weet nu
niet wat ik dan zou willen leren. Ik sta er wel voor open. En ik zie de noodzaak ervan
in. Zonder redelijk gecertificeerd te zijn, kom je nergens binnen. Werkzaamheden waar je
vroeger geen scholing voor nodig had, daar worden nu allerlei certificaten voor gevraagd,
zoals een veiligheidscertificaat. En als je die niet hebt, wordt het heel moeilijk om
ergens aan de slag te gaan.
Ik moet mijn vaste lasten betalen. Ik kan niet minder gaan werken en terug naar school.
Dat zit er voor mij niet in. Ik moet gewoon een bepaald inkomen zien te genereren. Ik sta
zeker open voor scholing, maar het is onhaalbaar. Om redelijk op te hoogte te blijven lees
ik veel de actualiteiten, ik lees de kranten, ik lees de Groene Amsterdammer, S & D.
Ik laat voorlopig dingen gewoon op hun beloop en hoop er het beste van. Als zich een keer
een gelegenheid aandient, dan spring ik er in.
Concurrentie op de arbeidsmarkt
Bij alle drie mijn werkgevers zijn mijn collega's verschillend. Jong en oud, man en vrouw.
Maar wat ik wel merk, en met name bij de post: ze willen alleen mensen hebben die maximaal
15 uur kunnen werken. Terwijl ik daar al jaren werk en aangeef dat ik meer uren wil werken.
Ze willen alleen mensen hebben uit de bijstand die ongeveer 10 uur willen werken. Daar
ontvangt de werkgever loonsubsidies voor.
De afgelopen vijf jaar zie je dat, alleen nog mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt
worden aangenomen. Sommige blijven. Die hebben een contract voor 15 uur in de week. Dat gaan
ze ook niet overschrijden. Omdat ze geen rompslomp willen hebben met de Sociale Dienst. Ze
werken precies die uren. Dat zie ik steeds vaker, de mensen die een afstand hebben tot de
arbeidsmarkt worden voorgetrokken. Daar zit een bewust beleid achter.
UWV en uitzendbureaus zijn onpersoonlijk
Ik heb ook wel eens een WW -uitkering proberen aan te vragen. Maar ik kwam niet door de
administratieve rompslomp van het UWV heen. Ik heb me ook via internet bij verschillende
vacaturesites ingeschreven en dan krijg ik soms wel 10 vacatures toegestuurd. Maar daar hoor
ik dan ook niks verder van. Het is zo onpersoonlijk. Maar blijkbaar heeft dat ermee te maken
omdat ik geen opleiding heb. Het heeft dan volgens hen geen zin meer om te solliciteren. En
dat in combinatie met allerlei certificaten die van je worden geëist.
Vroeger kon je bij je werkgever een certificaat halen. In de tijd toen dat nog mogelijk was,
was ik daarmee niet bekend. De taal is toen mogelijk een barrière geweest. De laatste vijf
jaar heb ik er hard aan gewerkt de taal beter te spreken. Zo'n tien jaar geleden waren er heel
veel meer mogelijkheden, maar door een combinatie van omstandigheden heb ik de boot gemist.
Van contacten naar contracten
Ik begeef mij in allerlei maatschappelijke organisaties, zo ontmoet je mensen. En meestal krijg
je nul op het rekest, maar af en toe is er iemand die jou op een idee brengt of die jou
doorverwijst naar iemand anders. Maar het recentste werk dat ik heb gekregen, was via iemand van
het uitzendbureau waar ik voeg 'heb je misschien werk voor mij?'
Zij zelf hadden dat niet, maar die persoon zei dat hij wel een goed woordje ging doen bij de
buren. En zo is het balletje gaan rollen. Zo ben ik aan dat werk als magazijnmedewerker gekomen.
Op de huidige arbeidsmarkt, als je geen contacten hebt, dan wordt het moeilijk. Er is heel weinig
werk voor het oprapen. Uitzendbureaus stellen ook prioriteiten. Ze kijken naar het klantenbestand.
Degenen waarmee ze het langst contact mee hebben, worden voorgetrokken.
Dat ik geen goed werk vind heeft niks met mijn achtergrond te maken. Somaliërs behoren ook tot de
nieuwkomers. Het is een Rotterdams probleem. Ik zie ook bij Marokkaanse jongeren, Turkse jongeren,
Antilliaanse jongeren, Surinaamse jongeren, die op straat rondhangen waar genoeg potentie en talent
in zit. Maar die op een één of andere manier ook de boot hebben gemist. En die ook niet weten hoe
ze daar weer uit kunnen komen.
Van Waarde Lokaal
Van Waarde Lokaal is een onderzoek van de Wiardi Beckman Stichting - en wetenschappelijk bureau voor
de sociaal-democratie - en het Centrum voor Lokaal Bestuur - de bestuurdersvereniging van de PvdA.
Ons doel is de veranderingen in de zorg en rondom werk in de praktijk te volgen, en met name de
ontwikkelingen sinds de decentralisatie van taken naar de gemeenten en de invoering van passend
onderwijs. Opdat wij leren van dingen die niet goed gaan, opdat goede voorbeelden navolging kunnen
krijgen en opdat we een heldere visie ontwikkelen op de toekomst van onze verzorgingsstaat.
Meer over Van Waarde Lokaal bij de Wiardi Beckman Stichting ...
