Huizen voor mensen, niet voor winst
door Adriana Rollingswier
Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken komen we in Nederland ruim 330.000
huizen tekort. Steeds meer mensen, jong en oud, huurders en kopers, komen in de
problemen door de wooncrisis. Op 17 oktober j.l. vond in Rotterdam de woonopstand
plaats. De woonopstand is een landelijk verbond van een groot aantal organisaties
en actiegroepen die met protestacties en demonstraties op verschillende tijdstippen
en locaties in Nederland een ander en beter woonbeleid willen opeisen.
De woonopstand wordt ook gesteund door meer dan honderd organisaties, waaronder Rosa!
Demonstreren is een grondrecht, voor iedereen
Net als u waarschijnlijk zie, hoor en lees ik al jaren over de meest verschrikkelijke
wantoestanden op gebied van wonen en maak ik me daar druk, kwaad over. Dus op 17
oktober was ik dan ook van de partij. Op weg naar de woonopstand zat ik in een
tjokvolle metro te midden van vooral veel jonge en kleurrijke mensen met allerlei
spandoeken en tekstborden. Geweldig, het beloofde een goede opkomst te worden. Van
alle kanten stroomden de betogers, jong en oud en uit alle windstreken van het land,
het Afrikaanderpark binnen. Voor het podium stond al een grote mensenmassa
opeengepakt, gewapend met spandoeken, vlaggen en borden. Dit waren zo te zien vooral
de meer georganiseerde groepen demonstranten, behorende bij politieke partijen,
sociale organisaties, groeperingen, vakbond enz. Daar omheen op het grasveld stonden
de betogers in wat kleiner verband en ook wat verder uit elkaar. Opvallend was dat de
meeste mensen voor de verandering eens niet alleen aandacht hadden voor hun mobieltje
maar aandachtig luisterden naar de muziek en de toespraken op het podium. Er waren een
flink aantal sprekers uit binnen- en buitenland. Die kregen veel bijval van het
publiek. Persoonlijk vond ik dit onderdeel te lang duren. Ik kon haast niet wachten
tot de mars zou gaan beginnen richting centrum, richting meer zichtbaarheid. Ook had
ik een paar keer zo mijn bedenkingen over de toon en de aard van de toespraken...
Maar wie ben ik; demonstreren is immers een grondrecht, voor iedereen.
Artikel 9 in 1983 uitgebreid met het recht om te mogen demonstreren
Een artikel in de Staatsregeling van 1798 lag aan de basis van ons recht om te
demonstreren. “Iedere Burger heeft regt, om met zijne Medeburgers te vergaderen, ter
onderlinge vóórlichting, ter opwekking van vaderlands liefde, en ter nauwer verbintenis
aan de Staatregeling...”. Beide rechten verdwenen daarna een tijdje uit beeld, om
vervolgens in 1848 in iets gewijzigde vorm weer opgenomen te worden. In 1855 werd de
beperking 'in het belang der openbare orde' toegevoegd. Het recht van vereniging en het
recht van vergadering stonden tot 1983 samen in één artikel. De logische beredenering
hierachter was dat als je iets wilt bereiken, je wel zal moeten vergaderen. Met de
Grondwetaanpassing van 1983 kwam daar verandering in en werd het verenigingsrecht
opgenomen in artikel 8 en het vergaderingrecht in artikel 9. Artikel 9 werd tevens
uitgebreid met het recht om te mogen betogen/demonstreren. In Nederland mag je dus
demonstreren, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet. Met andere woorden
demonstreren mag, maar je moet je wel aan de regels houden. De overheid mag dus zonder
goede reden niet ingrijpen bij betogingen en mag burgers alleen beperkingen opleggen
ter bescherming van de gezondheid, in het belang van de verkeersveiligheid en om
wanordelijkheden te voorkomen. De Wet Openbare Manifestaties biedt gemeenteraden wel
de mogelijkheid tot het eisen van het vooraf melden van demonstraties op de openbare
weg. Een niet-gemelde demonstratie mag, ondanks de grondwettelijke bepaling, door een
burgemeester worden beëindigd en demonstranten mogen geboden worden uiteen te gaan.
het recht om te mogen betogen/demonstreren
Een eigen huis, een plek onder de brug
De sfeer in het Afrikaanderpark was fantastisch en vreedzaam. Er heerste een gevoel
van saamhorigheid, het gevoel dat je samen iets kan bereiken, dat je samen iets kan
veranderen. Van een klein aantal demonstranten dacht ik, na het lezen van hun leuzen,
dat ze misschien bij de verkeerde demonstratie terecht waren gekomen. Maar het
overgrote deel van de demonstranten liet duidelijk zien waar ze voor gekomen waren;
demonstreren tegen het woningtekort. De meeste leuzen waren vindingrijkheid en ‘spot
on’. De leuzen getuigden van inzicht over de oorzaak van al die woonellende. Ze
verwezen naar gentrificatie, naar investeerders en speculanten, de verhuurdersheffing
en de kostendelersnorm:
“Ik ben allergisch voor huisjesmelk / ik heb een huisjesmelk
intolerantie; beleggen doe je met pindakaas / broodjes beleg je, woningen niet; ik wil
wonen in een huis niet in een doos; huilen boompje beestje; ik wordt de stad
uitgeprijsd; een eigen huis, een plek onder de brug; mijn huisbaas is een brievenbus
in Luxemburg; enz.enz.”
Ook waren veel van de leuzen gekant tegen de VVD en in het
bijzonder Mark, die maar moest oprutten. Of verwezen de leuzen wederom naar de grondwet,
namelijk artikel 22 ; “Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg
der overheid”. Oftewel; wonen is een recht! En uiteraard droegen héél veel mensen het
motto van de woonopstand met zich mee:
Huizen voor mensen, niet voor winst.
Steeds vaker zijn het ook buitenlandse investeerders
Speculanten en huisjesmelkers kregen op de leuzen de volle laag, en terecht. Door de
extreme hoge huren die zij vragen voor vaak zo goedkoop mogelijk opgeknapte woningen en
verkamerde woningen zijn zij mede veroorzakers van de grote ellende. Wist u trouwens dat
in het laatste kwartaal van vorig jaar 45% van de in Rotterdam verkochte woningen in
handen kwam van particuliere investeerders en niet in handen van mensen die zelf in die
huizen gingen wonen? Soms zijn dat kleine investeerders, maar ook kunnen het grote
vastgoedfondsen zijn. Dan gaat het algauw richting tientallen, honderden of veel meer
woningen. En steeds vaker zijn het ook buitenlandse investeerders. Denk dan ook nog eens
aan de woningaankopen door criminelen die met allerlei constructies op deze manier hun
geld witwassen en daarna uiteraard met die woningen weer grove winsten maken.
steeds vaker zijn het ook buitenlandse investeerders
Dat er nog nooit zoveel woningen aan vastgoedinvesteerders werden verkocht als in het
laatste kwartaal van vorig jaar heeft vermoedelijk alles te maken met de verhoging van
de overdrachtsbelasting voor particuliere beleggers per 1 januari dit jaar. De
overdrachtsbelasting (voor starters onder de 35 jaar ging overigens naar 0%), voor particulieren naar
2% en voor investeerders van 2% naar 8%. De overheid beoogt met het afschaffen met de
overdrachtsbelasting starters en doorstromers meer kansen te geven op de woningmarkt. De
overheid was door experts wel gewaarschuwd dat de kans groot was dat de huizenprijzen
hierdoor nog verder zouden gaan stijgen. Beetje naïef wel te denken dat beleggers deze
stijging niet zouden gaan doorberekenen in de huurprijs, toch? Op 12 maart dit jaar
stemde de Tweede Kamer in met een opkoopverbod. Gemeentes kunnen nu gebieden aanwijzen
waar kopers een aantal jaren zelf in de woning moeten wonen. Maar om dat te omzeilen
zullen ze vast en zeker wel weer één of andere constructie vinden. (Breek mij de bek
maar niet open over dit onderwerp). Vanaf 1 januari 2020 gaat de opkoopbescherming in en
mogen vastgoedopkopers geweerd worden.
Langzaam aan veranderen probleemwijken in ‘nette buurten’
De leus ‘de armen moeten wijken voor de rijken’ richt zich tegen gentrificatie. Dat is
het proces van het opwaarderen van verpauperde buurten door het aantrekken van
kapitaalkrachtige nieuwe bewoners en het daarmee onvermijdelijk verdrijven van armere
bewoners, omdat die de hoge huurprijzen niet kunnen ophoesten. In het verleden trokken
de rijkere mensen naar de groenere en ruimere buitenwijken, weg van de fabrieken, weg
van de bedrijvigheid in de stad, weg van armoedige oude stadswijken en hun arme
bewoners. Suburbanisatie noemen ze dat proces. De oude stadswijken werden niet of
nauwelijks nog onderhouden, vielen ten prooi aan huisjesmelkers, verpauperden en werden
langzaamaan probleemwijken. Later wilden vooral kunstenaars en studenten weer dichter
bij het centrum wonen, aangetrokken door de ligging van de woningen en de lage
woonlasten. Als zij op hun beurt weer meer geld kregen, knapten zij de woningen op. De
buurten stegen hierdoor in aanzien en hadden en hebben op hun beurt weer een aanzuigende
werking op jonge hoger opgeleide mensen die ook weer het liefst in of dichtbij het
centrum willen wonen. Voeg daarbij de visie van gemeentes dat het beter is om zoveel
mogelijk kapitaalkrachtige bewoners binnen te hengelen in een buurt omdat dat goed is
voor de economie en veel van de problemen oplost. Langzaamaan veranderen probleemwijken
dan in ‘nette buurten’ en worden dan ook langzaamaan buurten zonder arme mensen. Want
minder kapitaalkrachtige bewoners met hun minimumloontje, hun ‘uitkerinkie’, hun 0-uren
contractje moeten maar naar de buitenwijken, of worden dak- of thuisloos...
en de problemen verplaatsen zich...
Valt deze omgekeerde verhuisbeweging ook onder ‘urbanisatie’?
Laat de marktwerking er maar op los, dan komt alles goed
Tijdens een wandelingetje over het demonstratieterrein kwam ik in gesprek met een
opgetogen, blije jongedame. Zij had eindelijk woonruimte gevonden, althans voor 10
maanden van het jaar. Ze ging in een bouwvallig huisje op een camping wonen, zo’n 50
kilometer buiten Rotterdam, waar ze ook werkt. Dat gaf wel veel problemen met vervoer,
maar ja, ze heeft nu wel een eigen dak boven haar hoofd. Ook vertelden een paar jonge
mensen uit het noorden van het land me wat het allemaal met ze doet dat ze
noodgedwongen bij hun ouders moeten wonen, niet uit kunnen vliegen zoals het hoort en
geen gezinnetje kunnen stichten. En sprak ik met een wat oudere dame die na een
scheiding al jaren aan de zwerf is. De frustratie en onmacht manifesteert zich dus
niet alleen bij jonge mensen, ook ouderen hebben vaak woonproblemen. Zo kunnen veel
ouderen niet doorstromen naar een kleinere of gelijkvloerse woning, een woning met een
lift. Niet alleen vanwege de lange wachtlijsten, maar ook omdat ze dan zoveel geld meer
kwijt zijn aan huur dan dat ze betalen voor hun huidige huis. Omdat hun koopkracht dan
zo ernstig achteruit gaat blijven ze maar zitten waar ze zitten.
Nee, ‘het’ is helemaal niet goed gekomen...!
Niet echt goed voor volkshuisvesting is ook de in 2013 ingevoerde verhuurderheffing. Om
de staatsfinanciën op orde te krijgen moeten verhuurders een heffing betalen over de
waarde van hun sociale huurwoningen. Om deze kosten te dekken mogen de huren dan verhoogd
worden tot ruim boven de inflatie. En verhuurders kunnen ook sindsdien de huur van de
leegkomende woningen ruim verhogen. Huurharmonisatie noemen ze dat. De verhuurdersheffing
haalt ieder jaar inderdaad een riant bedrag binnen voor de staatskas. In werkelijkheid is
de verhuurdersheffing een regelrechte boete op betaalbaar wonen en heeft er voor gezorgd dat
er nagenoeg geen geld meer gestoken is in het onderhoud van woningen en het wegwerken van
de lange wachttijden. De regering heeft daadwerkelijk aangestuurd op het minimaliseren,
het halveren van het aantal sociale huurwoningen, omdat je die niet nodig hebt in zo’n
rijk land als Nederland... Laat de marktwerking er maar op los, dan komt ‘het’ allemaal
wel goed. Nee, ‘het’ is helemaal niet goed gekomen...!
Demonstreren moet zo massaal mogelijk zijn
Eindelijk zette de menigte zich in beweging. Omdat ik in de buitenste ring stond, dicht
bij de in-/uitgang, liep ik vrij vooraan in de stoet, vlak bij de muziek en achter een
met leuzen beplakt huisje op wielen. Nu werd het pas echt duidelijk wat een enorme
menigte zich verzameld had in het Afrikaanderpark. Geweldig toch, want een demonstratie
is al een demonstratie vanaf twee personen. Maar een massale opkomst is natuurlijk veel
beter, het liefst massaler dan verwacht. Want de grootte van een demonstratie is wel
degelijk van belang. Daar kan immers de pers niet om heen. De grenzen van de regels
opzoeken, het liefst op ludieke wijze, hoort bij demonstreren en dat is ook een manier
om aandacht te krijgen voor de kwestie. Daar snoepen de media van en als het goed is
wordt het doel van de demonstratie dan ook over het voetlicht gebracht. Maar als het
uitloopt op rellen en geweld dan wordt er alleen geschreven over het geweld en wordt er
geen aandacht meer besteed aan het doel van de demonstratie.
Zo verlies je ook veel
draagvlak. Relschoppers worden nu eenmaal niet gezien als demonstranten. Maar daar
zouden wij dus absoluut geen problemen mee krijgen. De menigte was zo gemêleerd en er
heerste zo’n vredelievende, bijna festivalachtig sfeer. Ik was er zeker van, de
politie zouden we alleen nodig hebben voor het reguleren van het verkeer. Politie,
zorgpersoneel, mensen in de zorg en in het onderwijs hebben immers net zo goed
problemen op woongebied. Je voelde tijdens de wandeling dan ook geen weerstand bij de
politie. Althans ik voelde dat in het geheel niet. Er waren ook geen anti- demonstranten,
alles liep zo op het oog op rolletjes. Ik zag de beelden van deze geslaagde demonstratie
op televisie al voor me.
Het ene moment vredelievend, het andere moment een oorlogssfeer
Onder een luid ‘Huizen voor mensen, niet voor winst’ kwamen we op het hoogste punt van de
Erasmusbrug aan. We hadden daar een geweldig uitzicht op de duizenden mensen die achter
ons liepen. Maar voor we de brug af waren was de aard van de spreekkoren veranderd en ook
gingen de spreekkoren alleen nog maar over "anti-kapitalistme". Ik voelde me daar niet goed
bij, voelde me daar niet bij horen en besloot verder naar voren te lopen, naar daar waar het
‘Huizen voor mensen, niet voor winst’ weer wel klonk. Beneden aan de brug gekomen konden we
onze ogen niet geloven. Er stonden M.E. busjes en heel veel politie te paard. Waar waren
die nou voor nodig? Ik snapte er niets van. Het ene moment liepen we nietsvermoedend in een
vredelievende optocht, het andere moment waren we in een soort oorlogssfeer terecht gekomen.
Op een gegeven moment werden we door een groep politie te paard gescheiden van de rest van
de demonstratie.
"anti-kapitalistme"
Daarna ging het allemaal heel snel. We zagen mensen in paniek wegrennen, we
zagen het huisje waar ik de hele tijd achter had gelopen alle kanten op slingeren. Wij
wisten nog steeds niet wat er aan de hand was en niemand kon ons iets vertellen. De
spreekkoren hadden het alleen nog maar over solidariteit. We hoorden flarden van wat de
politie omriep. Ze zouden tot geweld over gaan als?... We begrepen er nog steeds niets van
en stonden er stom geslagen bij. Een ouder echtpaar vertelde me dat dit de eerste keer in
hun leven was dat ze demonstreerden en dat het daar ook wel bij zou blijven. Ze liepen mee
voor hun kinderen en kleinkinderen die geen woonruimte konden vinden. Ze waren duidelijk
zeer ontdaan. Aan de overkant van de straat verzamelden zich gestadig aan ook steeds meer
jonge jongens, die de politie op gegeven moment uit probeerden te lokken. Er galoppeerden
nog een groep politiepaarden de brug op. Zij gingen ook achter de jongens aan. Ik moest
rennen om niet onder de paardenhoeven terecht te komen. Even voelde ik me niet veilig en
even liet ook ik mij opfokken door de situatie en brulde luid ‘BOE’ naar de politie.
(Interessant wel wat er op zo’n moment met je gebeurd. Daar zijn trouwens allerlei
theorieën over). Na een tijdje zette de optocht zich weer in beweging. Althans dat dachten
we, want algauw bemerkten we dat de rest nog steeds stil stond op de brug, hetzij in sterk
uitgedunde vorm, want er waren ondertussen al heel veel mensen weggegaan. Ik had
behoorlijk de P in en ben maar naar huis gegaan. Bah!
De media hadden eigenlijk alleen aandacht voor de ongeregeldheden
En ja hoor, het was te verwachten natuurlijk; de media hadden eigenlijk alleen aandacht
voor de ongeregeldheden en nauwelijks aandacht voor de geweldige opkomst van al die
duizenden vreedzame mensen, nauwelijks aandacht voor het doel van de demonstratie. Op de
‘socials’ werd de schuld van de chaos uitsluitend bij het optreden van de politie gelegd.
Mijn mening over wat er gebeurd is laat ik maar in het midden. Eén ding weet ik wel zeker;
de boel werd danig verstierd, verziekt. Volgens de politie deden er zo'n 7000 mensen mee
aan de demonstratie. Had het geen prachtige beelden opgeleverd voor de media, als al die
duizenden mensen heel vreedzaam op de Grote Markt hun onvrede kenbaar hadden kunnen maken?!
Ik hoop van harte dat men zich niet laat afschrikken door de ongeregeldheden en nog massaler
dan in Rotterdam naar alweer de derde landelijke demonstratie gaat.
Woonverzet - Den Haag - Koekamp
14 november - 14:00 uur
Gemeenteraadsverkiezingen: een nieuw manifest
Toen
Het is alweer vier jaar geleden, in het najaar van 2017,
dat de Rotterdamse Sociale Alliantie een Manifest heeft
uitgebracht voor de Gemeenteraadsverkiezingen in maart 2018.
Na drie informatiebijeenkomsten met gemiddeld 50
belangstellenden, is door 30 bezoekers van een
werkbijeenkomst het materiaal aangedragen voor het te
schrijven manifest.
Belangrijkste hooofdstukken van het "Manifest voor een nieuw,
rechtvaardig armoedebeleid in Rotterdam" waren toen:
- Van isolement naar erbij horen
- Van eenzijdige bejegening naar wederzijds vertrouwen
- Van schulden naar schuldenvrijheid
Het Manifest was gebaseerd op een aantal relevante artikelen
uit de Grondwet, de artikelen 19 tot en met 23. Hierin wordt
aangegeven welke tereinen de zorg, en dus de taak, van de
overheid zijn. Helaas schiet de zorg van de overheid daarin
tekort, vooral door de uitverkoop van taken via liberalisering.
Acht van de tien partijen uit de Gemeenteraad hebben zich
achter het Manifest geschaard op 17 oktober 2017, de
jaarlijkse Werelddag tegen de Armoede.
Het Manifest heeft zijn invloed gehad op een drietal
beleidsplannen van het Rotterdamse Gemeentebestuur:
- Uit de knoop (de Rotterdammse aanpak van Armoede)
- Reset Rotterdam (Op weg naar een schuldenvrije generatie Rotterdammers)
- Mensenwerk (Beleidskader Participatiewet)
Deze drie plannen zijn op bijeenkomsten van de Rotterdamse
Sociale Alliantie door de twee betreffende wethouders toegelicht.
Nu
Helaas ondervindt, nu in de coronatijd, RoSA! belemmeringen om
op identieke wijze een dergelijk manifest weer vorm te geven
voor de verkiezingen van de Gemeenteraad in maart 2022. Terwijl
crisis na crisis door een demissionair kabinet behandeld
wordt, met consequenties voor onze eigen armste grote stad van
Nederland. En in het kabinet gaat het over het algemeen niet over
armoede en daarmee verbonden schulden in Nederland en Rotterdam.
En ook niet over de ernstige gevolgen van de landelijk aangestuurde
"Participatiewet", voor mensen met weinig inkomen.
Toch gaan we een plan uitwerken om in december, januari en
februari weer een nieuw Manifest te schrijven vanuit de
medewerking van de mensen van ons netwerk, waar u ook deel
van uitmaakt via deze Nieuwsbrief. Binnekort hoort u er meer over.
Mocht u daaraan willen meewerken of wilt u uw ideeën kwijt
erover stuur ons dan een e-mail via manifest@rosarotterdam.nl.
Medogenloos kapitalisme en overheidsbeleid
door Tjeerd de Boer
Rijken erin armen eruit
Daartegen hebben we geprotesteerd zondag 17 oktober namens de Woonopstand.
Tientallen organisaties waarvan RoSA! waren deelnemers, de locatie in het
Afrikaanderplantsoen was niet toevallig gekozen, want nabij de inmiddels
gesloopte Tweebosbuurt. Ik heb veel geschreven over individualisering dat
ik als kern noemde van de turbokapitalistische cultuur. Sterker nog, ik
noemde het de aandrijfas van het turbokapitalisme. In dit artikel zal
blijken dat individualisering geen theoretische aangelegenheid is maar
meedogenloze praktijk van kapitalisme en overheidsbeleid.
Individualisering leidde namelijk tot een cultuur van verachting en
veroordeling van mensen met een laag inkomen. De lading van het woord
‘loser’ zegt genoeg.
Ook in eerdere artikelen schreef ik over gentrificatie of veryupping
binnen steden waardoor mensen met lage- en middeninkomens zich geen huis
meer kunnen veroorloven in de stadskern. In Londen is 80 % van de
woningen in handen van puissant rijke beleggers zoals oliesheiks uit het
Midden Oosten, gasbaronnen uit Rusland en natuurlijk Beroemdheden. Maar
ook in de Randstad sloeg dit kwaad meedogenloos toe, in Delfshaven is
40% van de woningen beleggersbezit. Het gaat dan ook om kleine beleggers
die enkele panden opkopen om die vervolgens te verkameren en dan te
verhuren voor schandalige prijzen aan studenten. In Amsterdam is prins
Bernard jr. een berucht voorbeeld met zijn bezit van 413 woningen, slecht
onderhouden zoals het een huisjesmelker betaamt.
Een Nieuwe Bediendeneconomie
Zo noemde Luttwack in zijn boek Turbokapitalisme (1998) de ontwikkeling
van de Amerikaanse economie vanaf de jaren ’80. Steeds meer
goedverdienende en drukbezette mensen gingen steeds meer huishoudelijke
taken uitbesteden, variërend van kinderzorg door nanny’s,
hondenuitlaters, maaltijdbezorgers, nagelspecialisten, tuinverzorging
e.a. Steeds meer werd de Nieuwe Bedienden Klasse de vervanging van de
verdwijnende arbeidersklasse. Lage lonen en slechte
arbeidsomstandigheden werden normaal, temeer omdat die bediendenklasse
niet lid werden van bestaande vakbonden of er zelf nieuwe oprichten.
Cultuur van verachting en veroordeling
Intussen zijn koeriers en medewerkers in distributiecentra onderdeel van
een branche die zich steeds meer uitbreidt. Deze branche is een gevolg
van een toenemend grenzeloos consumentisme, je wilt iets hebben en ook
direct, pakt je telefoon, en bedrijven concurreren vooral op wie het
snelst de gewenste producten en diensten kan leveren. In Duitsland werd
door een Turkse ondernemer de koeriersdienst Gorillas opgericht die
binnen 10 minuten garandeert spullen aan huis te bezorgen. Onlangs
echter gingen meerdere koeriers in stakingen en demonstreerden zij voor
het hoofdkantoor in Berlijn. Ik citeer uit een artikel van de NRC,
zaterdag 16 oktober : vanaf het dakterras van het kantoorgebouw kijken
Gorilla medewerkers naar beneden, naar hun collega’s. Sommige vol
verachting, anderen eten geamuseerd hun lunch... Ziehier de verachting
voor ‘losers’ binnen de turbo-economie. Enkele koeriers die van plan
waren om een vakbond op te richten, werden ontslagen. Net zoals bij
Amazon, net zoals bij arbeiders ruim 150 jaar geleden.
Dat het verkeer steeds onveiliger wordt, behoeft geen nadere
toelichting. Zelf loop ik vaker dan dat ik fiets. En zo een koerier
verongelukt, is er geen uitkering wegens arbeidsongeschiktheid.
Tenslotte één toevoeging: de koeriersbranche heeft ‘an sich’ wel groot
nut bewezen in de Coronatijd. Met name restaurants konden hun omzet
enigszins redden door maaltijdbezorging. Vorig jaar april ging met oude
TV kapot (ruim 20 jaar oud!), dankzij een bezorgbedrijf had ik
diezelfde dag een nieuwe. Maar om de malaise in de sector aan te pakken
zie ik de noodzaak van vakbonden en regulering door de overheid, met
name op het gebied van arbeidsomstandigheden en verzekeringen.
Meedogenloosheid door uitvoerende instellingen:
De kindertoeslagen affaire is nauwelijks onder woorden te brengen.
De lezer kan zich dan afvragen: waarom doe je dat dan? Mogelijk om mijn
gevoel van verbijstering en walging onder woorden te brengen. Stand van
zaken: het gaat nu om 47.000 gezinshuishoudens. Als de hun kinderen
meetelt, gaat het om 135.000 personen. Zie je die mensen als
verachtelijke uitkeringstrekkers, dan sla je de plank volledig mis. Het
gaat om 47.000 voorheen Werkende Mensen, hét voorbeeld van rechtse
partijen. De kindertoeslagen affaire is mogelijk het ergste voorbeeld
van een meedogenloze overheid sinds de Tweede Wereldoorlog. Met overheid
bedoel ik dan niet alleen de 3 kabinetten Rutte van de jaren ’10 maar ook
de kabinetten Balkenende in het decennium daarvoor, de ministeries die
erbij betrokken waren en uiteraard de Belastingdienst. De affaire werd
zeker mede mogelijk gemaakt door de heersende opvatting dat mensen die
geld kregen van de overheid, gesteld werden als fraudeurs. Zie ons
Manifest Tegen de Armoede onder het hoofdstuk bejegening.
Gelukkig hebben de media ruim aandacht besteed aan deze affaire, zoals
vorige week door Eva Jinek. Schokkend was het verhaal van een vrouw die
murw gedraaid en overspannen, door een aantal instanties dreigde om
abnormaal verklaard te worden. Dit ging niet door dankzij psychologische
testen maar ze was haar kinderen kwijtgeraakt omdat andere instanties
hadden geoordeeld dat zij niet meer in staat was ze op te voeden. Dit
overkwam intussen ruim 1000 kinderen in dergelijke situaties. We weten
intussen dankzij de media en door het werk van van ex CDA-er Omtzigt en
Renske Leijten van de SP in de Tweede Kamer, dat de meeste van genoemde
gezinnen geruïneerd zijn in alle facetten van hun leven. Intussen zijn
slechts 4.700 gezinnen beoordeeld en geholpen door de Belastingdienst,
die zelf weer door De Bezuinigingen kampen met personeelstekorten.
Het ergste voorbeeld van een meedogenloze overheid
Idem: Affaires door de UWV en Dienst Werk en Inkomen
Ook in de NRC van zaterdag 16 oktober een verhaal van een vrouw die een
tijd geleden behoorde tot Hard Werkend Nederland, welvarend en gelukkig.
Door een echtscheiding kwam zij terecht in voortslepende rechtszaken en
verloor zij haar baan, auto en huis en werd ziek. Vervolgens rechtszaken
over haar mate van arbeidsongeschiktheid waardoor zij noch aanspraak kon
maken op een WIA uitkering of de bijstand. Ze voelde zich een ‘loser’ en
schaamde zich dat ze haar kinderen door armoede niets kon geven. Na 8
jaar met enig herstel werd ze op eigen initiatief zelfstandig adviseur
op het gebied van armoede en stress, een echte ervaringsdeskundige, en
verdiende daarmee een inkomen. Dat geld spaart zij intussen omdat noch
de UWV en de Belastingdienst hebben gereageerd op haar veranderde
situatie. Ze weet niet wat zij deze instanties verschuldigd is als ze
haar inkomen verrekenen met de uitkering. In goed Hollands noemen we dat
van het kastje naar de muur (en andersom).
Meedogenloosheid door de politiek e.a.
Op 16 oktober tenslotte een scherpe analyse van Bas Heyne in de NRC met
als titel dat de gespeelde betrokkenheid van politici, zakenmensen en
popsterren cynischer is dan de grootste leugen van Trump. Het betreft
een cultuur van zelffelicitaties door de elite die o.a. te zien is op de
TV onder BN-ers. Bleef het maar daarbij maar het is veel erger dan dat.
Rutte is continu ontzéttend verschríkkelijk bezorgd over de slachtoffers
van de toeslagen affaire en zal Absoluut ! 200 % zeker !! zeer spoedig
als mogelijk !!! werken aan de afhandeling van de kwestie, de affaire
heeft voor hem de Aller! Hoogste !!Top !!! Prioriteit !!!! Het betreft
echter gespeelde, dus valse betrokkenheid. Intussen weten we dat zijn
veel beloven omgekeerd evenredig is aan zijn daden. Deze manier van
handelen is mogelijk nog denigrerender voor de slachtoffers dan de
affaire zelf. En als hem dat verweten wordt, heeft hij er geen actieve
herinnering aan, als ook diverse andere politici. Liegen om het feit dat
je liegt als nieuwe politieke cultuur.
Heyne spreekt van cynische gespletenheid om de grenzenloze hypocrisie te
duiden bij politici, zakenmensen en beroemdheden en verwijst o.a. naar
de oplichterij door Siewert van Lienden en zijn maten. Zij begonnen te
stellen dat zij zonder eigenbelang 40 miljoen mondkapjes konden leveren
via Chinese connecties. Het ministerie van VWS stelde 100 miljoen euro
beschikbaar voor de deal. We weten intussen dat meneer van Lienden
schaamteloos 9,2 miljoen achteroverdrukte voor zichzelf, in totaal ging
het om 30 miljoen winst ten koste van de belastingbetalers.
Geen actieve herinnering
Intussen is een actie begonnen, mede dankzij Youp van ’t Hek in zijn
zaterdagse artikelen in de NRC, en een advocaat om het gestolen bedrag
terug te vorderen. Van Lienden weigert namelijk het bedrag zelf terug
te storten aan de staat. Maar cynische gespletenheid zien we ook bij
Wopke Hoekstra met zijn belastingontduiking en zijn weigering
verantwoordelijkheid voor zijn handelen te nemen. Terwijl hij
pleitbezorger meent te zijn tegen belastingontduiking en voor meer
gemeenschapszin. Leeg gepreek kunnen we dat noemen waardoor het CDA
steeds meer kiezers verliest.
Wat Heyne beschreef over schaamteloze zelfverrijking in combinatie met
evenzo schaamteloze hypocrisie zien we inderdaad bij Bekende Personen
zoals Bono van U2 die ruim een half miljard euro belastingvrij
wegsluisde middels een brievenbusfirma in Amsterdam. Ik neem aan dat
Madonna zelf het beste weet waar haar Isla Bonita ligt met haar
onbelaste vermogen van 1 miljard. En wat waren ze Idealisten: armoede,
klimaat, vluchtelingen, hun betrokkenheid leek geen grenzen te kennen.
Hun onderlinge zelffelicitaties in de media evenzo. Niet zelden echter
ondersteunen dergelijke sterren en ook topmanagers een politiek die
haaks staat op hun vermeende liefdadigheidsdoelen. Rare Siewertje wilde
zijn winst beleggen en de opbrengst schenken aan het Wilhelminafonds
tegen kanker. Het fonds weigerde deze weerzinwekkende liefdadigheid,
ik bedoel gul en idealistisch zijn dankzij woekerwinsten (door
Aristoteles geduid als chremastikè i.t.t. oikonomia in de zin van
rentmeesterschap t.a.v. de economie).
We hebben in Nederland niet alleen een verandering nodig in de
politieke bestuurscultuur maar ook in de maatschappelijke cultuur,
zonder schaamteloze zelfverrijking, zelffelicitaties door een elite en
valse praatjes en pretenties en zonder verachting en veroordeling van
de intussen zovele verliezers in deze nog steeds neoliberale
maatschappij. Politiek Nederland heeft echter nog steeds een probleem,
zie de cartoon van Ellendige Elise!
