Oproep Voor discussies over een nieuw manifest Tot aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer in maart willen wij u graag uitnodigen om mee te praten over hoe Nederland er sociaal uit moet gaan zien nadat we het Covid-19 virus bedwongen hebben. Doel is om een nieuw sociaal Manifest op te stellen, zoals wij dat ook in 1987 hebben gedaan. Dit willen we zoveel mogelijk vanuit een onafhankelijk standpunt doen, dat niet bij voorbaat partijpolitiek gekleurd is. Helaas zal dat wel (nog) moeten gebeuren via een online meeting, waarbij gebruik zal worden gemaakt van het zoom.us programma. Onze oproep aan u is, mocht u daarvoor geinteresseerd zijn, stuurt u ons dan een mailtje via rosarotterdam@ziggo.nl . Mocht u al ideeën hebben, stuur die dan mee. Wij zullen dat in de programmering van de online discussies meenemen. ⇒
Verkiezingen in Amerika leveren het bewijs: Stemmen heeft wèl zin ! door Adriana Rollingswier Trump legt zich nog steeds niet neer bij zijn nederlaag. De Verenigde Staten van Amerika hebben een nieuw gekozen president, de democratische Joe Biden. Officieel is zijn benoeming nog niet. Op 20 januari 2021 vindt de inauguratie, de plechtige inwijdingsceremonie plaats. Hij legt dan de officiële eed af bij het Capitool in Washington DC. Dat er nogal wat te doen was rond de verkiezingen zal u zeker niet ontgaan zijn. Zittend republikeins president Donald Trump heeft er werkelijk van alles aan gedaan om de verkiezingen en daarmee eigenlijk de democratie te ondermijnen, te saboteren zelfs. Trump legt zich nog steeds niet neer bij zijn nederlaag. Alhoewel hij nu toch wel schoorvoetend toe moet geven dat hij wellicht het Witte Huis moet gaan verlaten. Maar toch blijft hij stug volhouden dat hij de verkiezingen heeft gewonnen en zet zijn juridische strijd voort om alsnog de verkiezingen naar zich toe te trekken. Hier in Nederland kunnen wij ons niet voorstellen dat premier Rutte dreigt in zijn torentje te blijven zitten, omdat hij het niet eens is met de verkiezingsuitslag. Het besef dat men door te stemmen het tij kan keren groeide. Een groot deel van de Amerikaanse bevolking was het huidige beleid meer dan zat. Het land was (en is) nog steeds sterk verdeeld. Men sprak zelfs gekscherend over 'de Verdeelde Staten van Amerika'. De strijd tussen de democraten en de republikeinen ging echt niet meer over het nationaal belang, maar over partijpolitiek. Er was (en is) zoveel onvrede onder de bevolking. Er moest wat gaan veranderen. Het besef dat men door te gaan stemmen het tij kan keren groeide onder de bevolking. Het aantal mensen dat uiteindelijk dan ook hun stem uitbracht was ongekend hoog. Met hun stem hebben ze weten te bewerkstelligen dat er een ommezwaai in de politiek zal gaan plaatsvinden. Een ommezwaai van een conservatieve (rechtse)- naar een progressieve (linkse) regering. Deze verkiezingen leverden het bewijs: Stemmen heeft wèl zin. Biden maakte juist door die poststemmen een grote inhaalslag. Veel Amerikanen dachten, vanuit hun verantwoordelijkheidsgevoel, met het stemmen per post besmetting met en verspreiding van het Covid 19 virus tegen te gaan. Joe Biden gehoorzaamde aan de oproep om zo veel mogelijk thuis te blijven en grote menigten te mijden. Trump en aanhang pakten het anders aan. Zij organiseerden grootschalige bijeenkomsten. Opmerkelijk was daarbij dat het dragen van een mondkapje bij deze gelegenheden niet van groot belang werd geacht. Maar wat bleek nu, vooral de democratische kiezers hadden voor het stemmen per post gekozen. Biden maakte juist door die poststemmen een grote inhaalslag. Trump en zijn campagneteam grepen dit gegeven direct aan om te proberen het tellen van de stemmen per post via de rechter voortijdig te dwarsbomen. Trump noemde het poststemmen een corrupt systeem waarmee de democraten duidelijk en zonder enige twijfel fraude probeerden te plegen. Dit plan mislukte echter, er werd gewoon doorgeteld. Hoe meer stemmen er binnen komen, hoe langer het tellen duurt. De ene na de andere rechtszaak werd door kamp-Trump aangespannen en weer door rechters verworpen. Van de zogezegde wijdverbreide en gecoördineerde verkiezingsfraude werd nergens bewijs gevonden en de argumenten hiervoor werden dus ongefundeerd bevonden. Er werd ook geprobeerd de uitslagen ongeldig te laten verklaren of te veranderen door middel van hertellingen van de stemmen. De hertellingen vonden plaats, veelal met de hand, maar de uitslag bleef gelijk, Joe Biden is en blijft de winnaar. Hoe verkiezingen worden vormgegeven kan in een democratie verschillend zijn. In het ingewikkelde politieke systeem van de Verenigde Staten hanteert iedere staat weer andere regels omtrent het tellen van de stemmen. Stemmen kunnen enkele dagen tot enkele weken geldig blijven. Dit jaar was dat dus extra ingewikkeld, omdat zoveel mensen per post stemden. Eén regel geldt altijd; het stemmen gebeurt uiterst secuur. Simpelweg kan je dus ook zeggen; hoe meer stemmen er binnen komen, hoe langer het tellen duurt. Ruim zes miljoen mensen in de VS kunnen niet stemmen. Hertellingen en onderzoek naar vermeende fraude zijn in de VS gewoon legitiem. Bij zeer kleine verschillen in de uitkomst is hertelling van stemmen zelfs bij wet bepaald. Ook Trump en aanhang hebben die vrijheid. Daar hadden ze echt niet zoveel ophef over hoeven te maken. Hoe dan ook. Of ze nu voorstander of tegenstander zijn van Trump of Biden, of ze nu democraat zijn of republikein, in de grootste democratie ter wereld (met 332 miljoen geregistreerde inwoners) heeft iedereen de politieke vrijheid te kiezen op wie hij/zij wil. Met nog wel de aantekening dat in Amerika ruim zes miljoen mensen niet kunnen stemmen. Ze zijn (ex-) gedetineerd en hebben daarom hun stemrecht verloren. In Nederland kan een rechter bij bepaalde misdaden een gevangene ook uitsluiten van het kiesrecht. Dit is een bijzondere maatregel en wordt niet vaak opgelegd. Gevangenen of mensen in een huis van bewaring zijn hier dus niet automatisch uitgesloten van stemrecht. Niet alle kiesmannen hoeven te luisteren naar de stem van het volk. In Amerika houdt men zogenaamde 'getrapte verkiezingen'. De kiezer stemt niet rechtstreeks op een presidentskandidaat maar feitelijk op een kiescollege, ook wel kiesmannen genoemd. Deze 538 kiesmannen zijn geen virtuele stemmen, maar echte mensen (overigens mannen én vrouwen). Het zijn in de praktijk mensen met aanzien binnen de beide partijen. Elke staat heeft dus een aantal kiesmannen te verdelen. In 25 staten zijn de kiesmannen verplicht te stemmen op de winnaar van hun staat, maar voor de overige 25 staten telt dit niet. Daar hoeven kiesmannen helemaal niet te luisteren naar de stem van het volk en mogen, als zij dat willen, op de andere kandidaat stemmen. Hierdoor won Donald Trump de verkiezingen in 2016. Het was een echte nek-aan-nekrace, maar de meeste Amerikanen stemden op Hillary Clinton. Toch won Donald Trump. Want hij won niet met de meeste stemmen, maar met de meeste kiesmannen. Voor ons hier in Nederland klinkt dit maar raar en onbegrijpelijk in de oren. Bij ons is het gewoon simpelweg 'de meeste stemmen gelden'. Ook in Nederland zitten er haken en ogen aan het kiesstelsel. Hier in Nederland hebben we een stelsel met evenredige vertegenwoordiging. In een kiesstelsel met evenredige vertegenwoordiging wordt de zetelverdeling bepaald op basis van alle uitgebrachte, geldige stemmen. Dus eigenlijk betekent dit: hoe meer stemmen een partij wint, hoe meer zetels de partij krijgt. Om een zetel te winnen moet een partij de kiesdeler halen. De kiesdeler is het totale aantal uitgebrachte stemmen gedeeld door het aantal beschikbare zetels. Er zijn 150 zetels in de Tweede Kamer te vergeven. In Nederland brengen de kiezers hun stem direct uit op de kandidaten van de politieke partij van hun keuze. Meestal gebeurt dit op de lijsttrekker, de eerste naam op de lijst. Kiezers zijn natuurlijk ook vrij te stemmen op een andere kandidaat op de lijst. Als het aantal uitgebrachte stemmen wordt gedeeld door de beschikbare zetels, blijven er reststemmen en nog niet bezette zetels over. Deze restzetels worden verdeeld volgens de methode van het grootste gemiddelde. Dit is wat ingewikkeld en niet makkelijk in het kort uit te leggen. Helaas bevoordeelt deze methode de grootste partijen wel een beetje. Partijen die de kiesdeler niet hebben gehaald krijgen in ons stelsel geen zetel. Hierdoor kunnen er dus uitgebrachte stemmen 'verloren' gaan. Dus ook in Nederland zitten er wel wat haken en ogen aan het kiesstelsel. In Nederland werpt het stelsel geen hoge drempels op voor nieuwe partijen. Het lijkt wel of er in Amerika altijd slechts twee presidentskandidaten zijn, maar in werkelijkheid zijn er meer kandidaten. Echter de kans om gekozen te worden is zo nihil voor deze kandidaten dat ze voor het gemak maar gewoon vergeten worden. Het lijkt misschien wel makkelijk een keuze te maken tussen twee politieke stromingen. Maar het kan ook tot polarisatie leiden. Het kan de oorzaak zijn dat de tegenstelling tussen bevolkingsgroepen versterkt worden In Nederland hebben we momenteel 14 politieke partijen in de 2e Kamer. Hier in Nederland werpt het stelsel geen hoge drempels op voor nieuwe partijen. Een voordeel is, dat het daarom best wel een goede afspiegeling is van wat er leeft onder de kiezers. Laat je niet voeden door complottheorieën en 'alternatieve waarheden'. Een nadeel is echter dat door de vele partijen die in het parlement zitten er altijd eindeloos 'gepolderd' moet worden. Coalities moeten worden gevormd en allerlei compromissen moeten gesloten worden. Er moet eindeloos met tegenstanders onderhandeld worden om tot overeenstemming te komen. Ja, en door al dat 'gepolder' vinden kiezers niet altijd meer de standpunten terug van de partij waarop ze gestemd hebben. Eigenlijk ook wel weer begrijpelijk dat kiezers daarom teleurgesteld zijn, of boos. Kiezers voelen zich dan niet gehoord, misschien zelfs wel verraden door de politiek. Ze geloven niet meer in de politiek en brengen daarom hun stem niet meer uit. Of brengen een verkeerde stem uit. Een stem op een partij die eigenlijk helemaal niet goed is voor hen. Het is dus heel belangrijk te weten waarop je stemt. Te weten wat de politieke standpunten zijn van een partij. Je moet je wel een beetje verdiepen in waar een partij voor staat. Het is ook echt belangrijk dat je, voordat je jouw keuze maakt, je niet laat voeden door complottheorieën en 'alternatieve waarheden'... Hoe dan ook, jouw stem uitbrengen heeft wèl degelijk zin. ⇒
DIT KEER GAAT HET ANDERS, OVER FINANCIËLE CRISISSEN door Tjeerd de Boer Conjunctuurgolven. Tijdens mijn studie begon de economische crisis van de jaren '80. De werkloosheid nam toe tot 10 % ofwel 800.00 personen, het begrotingstekort van de overheid piekte naar 8 % . Tijd voor het no-nonsense bezuinigingsbeleid van Lubbers. Intussen had ik in mijn doctoraalstudie grote interesse voor crisis- en conjunctuurtheorieën. Bijna iedereen heeft wel eens gehoord van korte crisisperioden in een cyclus van 7 jaar: de 7 vette en 7 magere jaren, of van de lange termijncyclus van Kondratiev van 25 opgaande en 25 jaren van neergang. Die lange termijncyclus hing samen met wat Schumpeter noemde als innovatiecyclus: in bepaalde jaren veel groei door een aantal technologische revoluties zoals het stoomtijdperk (1770-1880), het tijdperk van elektriciteit en benzinemotor (vanaf 1880) en recentelijk de ICT revolutie vanaf de jaren '80. Economische crisissen hebben de mensheid mogelijk meer schade berokkend dan natuurrampen. Een reden om economie te studeren is dan ook niet alleen het kunnen voorspellen van economische crisissen (een kwestie van wiskunde) maar ook kunnen voorkomen (een kwestie van politiek en van inzicht. Reinhard en Rogoff stelden in hun boek 'This time is different' de vraag of we hebben geleerd van vroegere crisissen, i.h.b. de Grote Depressie van de jaren '30. Hun antwoord is nee! Feitelijk is hun antwoord makkelijk toe te lichten: elke financiële crisis wordt voorafgegaan door een te grote schuldhoeveelheid. Vooral als een groot deel van de welvaart gerealiseerd wordt door schulden, zoals hypotheken. Een kleine economische terugval kan al voldoende zijn voor een kettingreactie naar banken, beurzen, handel en productie en koopkracht van de grote massa. Een economische crisis zoals in de jaren '30 is een staat van verlamming van de economie. Burgers kunnen of willen weinig meer besteden, bedrijven wachten met investeringen en omdat de overheid minder belastinginkomsten krijgt, zal deze geneigd of gedwongen worden tot bezuinigingen, wat de crisis verergert. Het was 'de revolutie van Keynes' om als overheid juist meer te investeren en uit te geven aan uitkeringen voor werklozen. Zijn 'recept' werkte in alle landen die niet op de rem stonden als het ging om overheidsuitgaven. De ernst van een crisis. Uiteraard vroegen Reinhart en Rogoff zich af of de Grote Depressie van de jaren '30 erger was dan de crisis van 2008, aangeduid als de Grote Contractie. M.b.v. diverse macro economische gegevens en indexen is makkelijk vast te stellen dat de Grote Depressie tot nu toe de ergste en meest langdurige economische crisis is geweest. Dit had ook te maken met een veel lager welvaartspeil van de bevolking, als je in de jaren '30 je werk verloor, betekende dat vaak honger. In 1932 bereikte de werkloosheid de 30 % in Nederland en Duitsland, 40 % in België en 25 % in USA. Na de crisis van 2008 bereikte de werkloosheid in de USA en de club van rijke landen in de EU hooguit iets meer dan 10 %. En verlies je baan en inkomen, dan zijn er voedselbanken, echter bewijs van een armzalig armoedebeleid in rijke landen. Een ander verhaal werd het drama van de Middellandse Zeelanden, vooral Griekenland met WW-cijfers boven de 20 %, bij jongeren tot 30 jaar zelfs meer dan de helft werkloos. Een hele generatie afgeschreven, vaak veroordeeld tot inwoning bij familie en wat klussen om aan geld te komen. De ernst van een crisis wordt niet alleen bepaald door terugval van productie en consumptie, werkgelegenheid en geldwaarde van veel dingen, van aandelen t/m huizen, maar door de omvang ervan. De Grote Depressie en de crisis van 2008 waren beiden wereldcrisissen In die zin is de crisis van 2008 erger dan van de jaren '30. Toen waren er veel minder beleggers, nu deden miljoenen particuliere beleggers, grote pensioenfondsen, provincies, gemeenten en zelfs woningcorporaties mee met de financiële Bonanza. Vestia werd door de NRC een kapitalistische gokkast genoemd. Ook de omvang van financiële markten en de veelheid van financiële producten (F-Producten) zoals derivaten is veel groter dan in de jaren '30. Toen het fout ging met F-producten met rommelhypotheken (subprime) verspreidde de crisis van 2008 als letterlijk een pandemie over de wereld en kwamen vrijwel alle financiële instellingen zoals banken, overheden en burgers zwaar in de problemen. In mijn eerste artikel over financiële economie (austerity) was het makkelijk aan te tonen dat we niets hadden geleerd van de bezuinigingsideologie van de jaren '30. Voor Nederland geldt nu dat het sinds 2008 beter gaat maar het had veel beter kunnen worden zonder afknijpen van bestedingen door de overheid. (in jargon: de output gap of productieverlies na een crisis). De tijdsduur om te herstellen van een crisis tot het welvaartsniveau van vóor de crisis is ook bepalend voor de ernst van een crisis. In de jaren '30 was die hersteltijd 10 jaar voor de meeste industrielanden; 2 maal zoveel als na de crisis van 2008. Een output gap echter, ofwel hoe zou de welvaart zijn geweest zonder crisis, zal altijd een litteken blijven in de economische geschiedenis van landen en voor veel mensen die getroffen werden door de crisis. Soorten van financiële crisissen. Hoe groter de omvang van schulden, hoe groter de kans op een bankencrisis. Essentieel voor het functioneren van financiële markten is vertrouwen tussen de marktpartijen. Valt die weg zoals bij een bankrun, dan is het snel gebeurd met zo'n bank. Hetzelfde geldt voor beurzen, zodra beleggers in paniek alles willen verkopen, is een beurscrash onvermijdelijk. Valutacrisissen werden vaak onderschat maar veroorzaakten in Z-O Azië een grote crisis in 1997 die echter beperkt bleef tot die regio. Inflatiecrisissen zijn bekend en berucht in Latijns Amerika, i.h.b. Argentinië en Mexico, jaren '80 en '90. Toen in Europa en Amerika begin vorige eeuw papiergeld in gebruik kwam, kwamen vrijwel direct daarna inflatiecrisissen voor. Vooral in Duitsland, jaren '20. Letterlijke geldontwaarding door er teveel van te drukken maar eventueel een bewuste strategie van een overheid om de waarde van schulden te verminderen. Let wel doorgaans tegen de prijs van een enorme valutacrisis, wat was een Mark waard bij een inflatie van een miljoen procent? Zeer ernstig zijn wanbetalingen door de overheid van een land (soevereign debt default). Het verschil tussen een staatsschuld en schulden van bedrijven en burgers is de mogelijkheid van doorrollen van schulden. Het is iets te vergelijken met het oversluiten van een hypotheek, mogelijk tegen gunstiger voorwaarden dan bij de oude, zoals een lagere rente. Maar de hypotheeknemer moet doorgaans na 30 jaar de hypotheek geheel hebben afgelost. Een staat hoeft dat dus niet en kan van generatie op generatie een pakket schulden hebben met uiteraard -tot voor kort- rentebetalingen. Als beleggers de overheid en de economie van een land niet meer vertrouwen, eisen zij een hogere risicopremie (rente) op staatsaandelen. Het land krijgt een lagere waardering door internationale krediet beoordelaars zoals Standard and Poor of de IMF en kan daardoor moeilijker toegang krijgen op kapitaalmarkten. Als daardoor het doorrollen van staatsschulden moeilijk of onmogelijk wordt, heb je in feite te maken met een staatsfailliet en –mits daarvoor wel in aanmerking- krijg je te maken met strenge herstructureringsmaatregelen door de IMF, zie bij Shock Doctrine (Nieuwsbrief 82). Financiële crisissen en de ontwikkeling van landen. Interessant is de bevinding van Reinhart en Rogoff dat Westerse landen aan het begin van hun industriële ontwikkeling getroffen werden door meerdere staatschuldcrisissen, hoge inflatie en valutacrisissen, Frankrijk, 8 X o.a. door oorlogen, Spanje 5 X. Griekenland ging in 1826 failliet en zou daarna ruim 50 jaar geen toegang krijgen op internationale kapitaalmarkten. Deze gang van zaken treft nu nog altijd ontwikkelingslanden die daardoor nog steeds een zwakke (lees onbetrouwbare) positie hebben op kapitaalmarkten. Zodra een land geen toegang meer heeft voor internationale leningen, bijvoorbeeld voor de ontwikkeling van de eigen economie, dan resteert voortmodderen met beperkte middelen en kansen, armoede dus. Ontwikkelingslanden hebben een lage schuldentolerantie. Ook al zou een staatsschuld veel lager zijn dan de EU norm van 60 % van het BNP, het gevaar van wanbetaling door staten van deze landen blijft groot. Een daling van grondstoffenprijzen bracht veel ontwikkelingslanden in grote financiële problemen en vervolgens naar de 'bankschroef' van de IMF waardoor veel landen nog armer werden als voor de crisis en waardoor de wereldeconomie als geheel gevoeliger voor crisissen. Tot besluit. Hebben we geleerd van vroegere financiële crisissen? In grote lijnen: NEE! Na 2008 zijn wel toezicht en functie- eisen aan banken verscherpt, met name de hoeveelheid eigen vermogen t.o.v. uitgeleend kapitaal, de dekkingsgraad. Een groot en onzichtbaar gevaar blijft de enorme hoeveelheid F-producten die voor een nieuwe ongekende beurshausse hebben geleid. Berucht blijft het samenbundelen van schuldpapieren (secutarisatie) waardoor inzicht in de onderliggende schulden zoals hypotheken moeilijk blijft, voor beleggers, financiële instellingen en de overheid. Reinhart en Rogoff pleiten daarom voor een veel betere internationale boekhouding als het gaat om F-Producten, staatsschulden en risico-inschatting op signalen en factoren die aanwijzing kunnen zijn voor een volgende crisis. Ik hoef niet uit te wijden: Nederlanders rekenen zich weer rijk dankzij een huizenbubbel die allang de vorige van 2007 overtreft. Wereldwijd is de omvang van schulden nog nooit zo groot geweest als Anno Nu. Dit keer gaat het weer niet anders maar meer van hetzelfde. ⇒
Woonbond: stel paal en perk aan tijdelijke huurcontracten 8 december 2020 Bijna de helft van de woningzoekenden op de particuliere huurmarkt wordt opgezadeld met een tijdelijk huurcontract, blijkt uit onderzoek van Investico in samenwerking met Trouw en De Groene Amsterdammer. De Woonbond wil dat de inzet van tijdelijke contracten aan banden wordt gelegd. Nu kunnen commerciële verhuurders die inzetten wanneer ze willen, en dat gebeurt dus ook massaal. Bij 47 procent van de verhuringen uit de steekproef werd een tijdelijk contract aangeboden. Sinds 2016 is het mogelijk om een huurcontract van maximaal twee jaar aan te bieden. Woonbonddirecteur Zeno winkels: 'Wij willen een einde aan deze draaideurcontracten waarmee huurders zo weer op straat staan. Het zorgt ervoor dat huurders minder makkelijk aan de bel trekken bij slecht onderhoud, of een te hoge huur of servicekosten. Aan het eind van de rit staan ze op straat en gaat de woning opnieuw in de tijdelijke verhuur tegen een nog hogere prijs. Wie nu de huurmarkt op komt is gedoemd in woononzekerheid te leven.' Bij de invoering beloofde toenmalig minister van Wonen Stef Blok (VVD) dat vaste huurcontracten de norm zouden blijven. Winkels: 'Dat fabeltje is nu in ieder geval onderuit gehaald'. Volgend jaar wordt de wet doorstroming huurmarkt die de tijdelijke contracten mogelijk maakten geëvalueerd. Toch heeft minister Ollongren in een recent wetsvoorstel een uitbreiding van de de mogelijkheden voor tijdelijke contracten opgenomen. Winkels: 'Bizar, aangezien we zien hoe deze contracten de positie van huurders hebben verslechterd.' De wet ligt nu ter consultatie. GroenLinks en PvdA komen juist met een wetsvoorstel om de tijdelijke contracten af te schaffen. De Woonbond heeft samen met burgerbeweging DeGoedeZaak een petitie tegen de wooncrisis lopen waarin ook de oproep wordt gedaan deze draaideurcontracten aan te pakken. Die is inmiddels ruim 13.000 keer getekend. Winkels: 'Huurders verdienen woonzekerheid. Het is tijd dat het kabinet dat ook inziet.' ⇒
Bijdrage begroting Sociale Zaken en Werkgelegenheid door René Peters / Tweede Kamer In een dorp in zuidelijk Afrika had een man mais gestolen van zijn buurman. Uiteraard is dit ook in Afrika verboden en de buurman ging zijn beklag doen bij de dorpsoudste. De dorpsoudste riep een vergadering bijeen om zich over deze kwestie te buigen. "Waarom heb jij mais gestolen van je buurman", vroeg hij. "Omdat ik honger had en mijn gezin te eten wilde geven. En mijn buurman heeft mais genoeg. Hij zal een beetje mais niet missen." De dorpsoudste trok zich terug om na te denken. En de volgende dag riep hij het dorp bijeen om het vonnis te horen. "Stelen mag niet", zei hij. En hij veroordeelde de dief tot het vergoeden van de schade en het maken van openbare excuses aan zijn buurman. "Maar ik veroordeel ook onszelf als gemeenschap. Dat wij niet hebben gezien dat deze man honger leed, of dat we het wel gezien hebben maar niets gedaan hebben om hem te helpen. Ik veroordeel het dorp ertoe deze man en zijn gezin er weer bovenop te helpen." Dit verhaal komt uit de Afrikaanse Ubuntu cultuur. Een cultuur die zich het beste laat omschrijven met de zin "Ik ben omdat wij zijn". Een mens is pas een mens door andere mensen. Alleen is een mens niets en kan een mens niets. Zonder eten, drinken en een woning gaat het niet. Maar evenmin zonder een arm om je heen en het gevoel er toe te doen, zonder de wetenschap dat anderen op jou zitten te wachten, nee, afhankelijk zijn. Voor mij is het helder. Bestaanszekerheid in de zin van een de afwezigheid van armoede hebben we in dit land niet voor iedereen goed geregeld. Een betaalbare woning is niet voor iedereen een vanzelfsprekendheid. En we hebben onze sociale zekerheid zo ingericht dat niemand dood gaat van de honger. En dat was het dan ook. In zijn boekje over pauperisme schreef Alexis de Tocqueville over het verschil in armoede en armoedebestrijding tussen het Engeland en Spanje van zijn tijd. Engeland was op dat moment het rijkste land ter wereld. En Spanje nu niet bepaald. Het viel hem op dat de armen in Spanje als vanzelfsprekend werden geholpen en hoe dan ook deel uitmaakten van de gemeenschap. Terwijl de armen in Engeland recht hadden op ondersteuning door de overheid. In bepaalde opzichten leek dit beter. Men had recht op financiële ondersteuning. Maar tegelijkertijd sneed deze ondersteuning mensen af van de gemeenschap. Mensen met geld keken neer op mensen zonder geld. Zij betaalden belasting voor hen. Armen werden dus een kostenpost voor het individu in plaats van leden van dezelfde gemeenschap die geholpen moesten worden. En mensen in armoede hadden niet het idee er nog toe te doen. Ze werden in leven gehouden en dat was het wel. En dat het geld wat mensen kreeg überhaupt een relatie zou kunnen hebben met een ander, was ook geen vanzelfsprekend inzicht meer. De situatie in het Nederland van de 21e eeuw lijkt hier wel op. Dood gaat niemand. Maar een groeiende groep mensen staat wel steeds verder af van de maatschappij. Maakt zogezegd steeds minder deel uit van de gemeenschap. Voorzitter, Voor het CDA is het helder. De wereld zoals de Tocqueville die zag in Engeland is niet de wereld die wij willen in ons land. Iedereen, rijk of arm doet er toe of zou er toe moeten doen. En mensen die het beter getroffen hebben zouden als vanzelf voor deze mensen moeten opkomen. Niet omdat ze zielig zijn. Maar omdat ze deel uitmaken van dezelfde gemeenschap en wat hebben bij te dragen. Mensen die hulp ontvangen mogen ook beseffen dat dit geen gratis vanzelfsprekendheid is. Voor het CDA zou participatie, meedoen, de kern moeten zijn van het sociaal domein. Mensen die niet mee doen of die het gevoel hebben dat er niet meer op hen wordt gewacht, zijn zieker, ongelukkiger en leven minder lang dan mensen voor wie dat niet geldt. Voor ons is dat onacceptabel. Vandaar ook het initiatief dat we samen met de SP hebben geschreven dat er voor moet zorgen dat iedereen die geen baan in de markt kan krijgen, recht heeft op werk, een reden om uit bed te stappen. En daarvoor is een landelijk dekkend netwerk van sociale werk bedrijven nodig. Ja dat kost geld. Maar het levert nog veel meer op. Het bespaart een bak ellende voor mensen en letterlijk miljarden als het gaat om uitkeringen, zorg, schulden en eenzaamheidsbestrijding. Kan de staatssecretaris hier op reflecteren? In antwoord op mijn vragen over de SW sector legt de staatssecretaris uit dat op korte termijn inderdaad tekorten zijn maar dat die op middellange termijn verdwijnen om op langere termijn over te gaan in overschotten. Kan de staatssecretaris hier verder op in gaan? En kan hij aangeven alles te doen om de huidige bedrijven niet om te laten vallen, terwijl vrijwel alle partijen hier het belang van in zien. Kan hij hierbij ingaan op de coronamiddelen en de huidige verdeling van de participatiegelden. De dorpsoudste uit het verhaal nam het de gemeenschap kwalijk dat ze niet door hadden dat iemand uit hun midden zich genoodzaakt zag mais te stelen omdat hij honger had en zijn kinderen niet kon voeden. Of in ieder geval niet in actie waren gekomen. Wij weten in elk geval zeker dat mensen in de ellende zitten. En niet een paar. Letterlijk honderdduizenden zitten in de problemen en hebben betalingsproblemen. Dat was voor de Corona en dat zal er de komende tijd zeker niet beter op worden. Onderzoeken van het SCP, Nibud, NVVK, IPW, schuldenlab, enz enz. Het beeld is helder. En nu we het weten zijn we ook verantwoordelijk. Vrijwel iedere partij heeft een verhoging van het minimumloon in het verkiezingsprogramma staan. Ik begrijp dat we dat niet nu even snel kunnen regelen, al zie ik de moties al komen. Maar alle partijen kunnen na de verkiezingen zeggen dat dit een punt is dat geregeld moet worden. En wel in samenhang. Zodat er een verhoging van het netto besteedbaar inkomen is en een verrekening met toeslagen of weet ik het wat. Dan dakloosheid. Ik heb vorig jaar tijdens de begrotingsbehandeling om een onderzoek gevraagd naar de effecten van de kostendelersnorm. Het was lang wachten. En veel vragen. Maar het onderzoek is er nu. En ik ben geschrokken. Er blijkt een duidelijk verband tussen deze kostendelersnorm en dakloosheid onder jongeren. Nu we dat weten voorzitter, zijn we er ook verantwoordelijk voor. Ook Divosa en de G4 zijn klaar met de kostendelersnorm. Zij hebben alternatieve voorstellen. Wat is de reactie van de staatssecretaris op deze voorstellen? Fraude moet bestreden worden. Dat is volstrekt helder. Maar een foutje is nog geen fraude. We weten het. Van mensen met de minste mogelijkheden vragen we het meest. Daar komen dus ook de meeste foutjes voor. Deze mensen komen in de problemen doordat hun uitkering wordt stopgezet en eventueel ook met een boete. Kunnen we zo'n besluit niet meer automatisch nemen voorzitter? Maar expliciet door de wethouder laten nemen in plaats van automatisch? Graag een reactie van de staatssecretaris. Een andere reden dat mensen in de problemen kunnen komen is de zoektermijn van vier weken die geldt voor iedereen die een uitkering aan moet vragen. Ook voor kwetsbare jongeren. Kunnen we daar niet gewoon vanaf voorzitter? Divosa vraagt er om. Gemeenten vragen er om. Ik vraag er ook om. En niet alleen voor kwetsbare jongeren, maar zeker ook voor ex-gedetineerden die net uit de gevangenis komen. Dat zou de recidive met een behoorlijke factor terug kunnen brengen. Bij mensen die opgenomen moeten worden in een GGZ instelling geldt hetzelfde als voor gedetineerden. Hun uitkering wordt stopgezet. Logisch zou je zeggen. Maar dat wil ook zeggen dat de woning verdwenen is zodra iemand weer naar buiten kan. En weer is een dakloze geboren. Kan dat nu niet anders voorzitter? Graag een reactie van de staatssecretaris Vorig jaar hebben ik ook een motie ingediend om niet inbare verhogingen op schulden bij de overheid kwijt te schelden. Dat was een goed idee. En kost alleen geld op papier. Want oninbaar is niet te innen. Commerciële bedrijven zouden dergelijke schulden al lang voor een fractie van de papieren waarde van de hand gedaan. De overheid niet. Dat is stom. Graag een reactie van de staatssecretaris. In het verlengde hiervan. Het schuldenlab wil de schulden van mensen herstructureren door ze binnen een publiek private samenwerking op te laten kopen en tegen een normale rente (3%) af te laten lossen. Hoe staat de staatssecretaris tegenover zo'n samenwerking. En kan hij hierbij ook ingaan op de belachelijk hoge rentes die commerciële bedrijven nu nog mogen heffen? Jasper van Dijk en ikzelf zijn op dit vlak al druk bezig geweest. Tot slot, Deze commissie blinkt uit in grote eensgezindheid. we willen allemaal het beste voor mensen. En we hebben samen ook het een en ander bereikt. Het regeerakkoord was goed. Daar zijn vriend en vijand het wel over eens. Zelf ben ik ook niet ontevreden. Stapelen van boetes? Uit huis uitzettingen wegens schulden? Vereenvoudiging beslagvrije voet enz. Enz. Natuurlijk, we zijn er nog lang niet. Maar we hebben de wereld een klein beetje beter gemaakt. Ik begon mijn betoog met een verhaal uit de Ubuntu cultuur. "Ik ben omdat wij zijn." En zo is het maar net. ⇒
Uit de media sociaal armoede Stop armoede en dakloosheid: de kostendelersnorm uit de wet! (PETITIE: FNV, de Goede Zaak, RoSA! etc. etc.) Pauluskerk en CU/SGP: winteropvang daklozen moet hele winter open (Algemeen Dagblad) 'We worden hier zo gelukkig van' (Groene Amsterdammer) ⇒ schulden Plan fiscus: elke vordering vanaf 3.000 euro al het label Opzet/Grove Schuld (nu.nl) Kabinet neemt maatregelen om snelheid en effectiviteit schuldhulp te bevorderen (Divosa) Op tijd op zoek naar toekomstige schuldproblemen (Binnenlands Bestuur) Mensen die strafrechtelijke boete hebben uitstaan kunnen nu ook schuldregeling krijgen (Volkskrant) ⇒ uitsluiting en discriminatie De implosie van Forum voor Democratie / Le parti, c'est moi (Groene Amsterdammer) Blog Amma Asante: bijna te laat (Landelijke Cliëntenraad) Tilburg sluit 600 adressen uit (Woonbond) Straatadvocaat Frank van der Schee: 'Geef een broodje, maak een praatje als je een dakloze ziet' (Havenloods) ⇒ werk Meer dan 350 langdurig werkzoekenden aan de slag via de 100 van Sander (Persbericht Gemeente Rotterdam) Hoe vergaat het zelfstandigen in de tweede lockdown? 'Ik dacht: laat maar, ik red het zelf wel' (NRC) Brownies (Stimulanz) ⇒ inkomenszekerheid FNV: 'Verbied nulurencontracten en oproepbaantjes' (Volkskrant) ⇒ zorg Campagne Jij bent nu nodig! (de Rotterdamse Zorg) Ons zorgsysteem heeft met spoed hulp nodig: 'We hebben een monster gecreëerd' (Groene Amsterdammer) ⇒ leven Corona en lockdown Nieuwsbrief #3 Delfshaven Helpt (Delfshaven Helpt) Gezondheidsraad adviseert: Geef ouderen en kwetsbaren als eersten een vaccin (Trouw) Hoe efficiëntie de Nederlandse zorg al jarenlang kwetsbaar maakt (NRC) Kabinet: extra steun voor de voedselbanken vanwege de coronacrisis (Rijksoverheid) ⇒ jongeren Tweede Kamer zet eindsprint in: 15 moties over jeugdzorg (Sociaalweb) ⇒ wonen Huurverlaging voor dure scheefwoners (Rijksoverheid) Vestia verkoopt woningen (Rijksoverheid) 'Tijdelijke contracten zijn er voor de huisjesmelkers' (Groene Amsterdammer) ⇒ voedsel Net Niet Grieks Koken in Corona Tijd: Pompoensoep (Smitaki's Lesvos) ⇒ wereld Rotterdam Met omstreden wet weren gemeenten bijstandsontvangers in kansarme wijken (Nieuwsuur) Rotterdam investeert 100 miljoen in duurzame bedrijven (Persbericht Gemeente Rotterdam) Ahmed Aboutaleb: 'De theorie dat de leider niet wordt gekozen, maar opstaat, dat vind ik een mooi idee' (Trouw) Het Rotterdamse Oud-Mathenesse was ooit chic, nu een wijk waaruit je liever vertrekt (Trouw) Tranen, bezorgdheid en boosheid bij bewoners om sloopplan in Carnisse: 'Dit is een veilige, fijne straat' (Algemeen Dagblad) Maatschappelijke waarde levensbeschouwelijke organisaties 200 miljoen euro (Persbericht Gemeente Rotterdam) ⇒ nederland Criminelen zien in illegaal vuurwerk een lucratief verdienmodel (Het Parool) Sociaal domein op koers? (Sociaal en Cultureel Planbureau) Hoe coronahulp armoede zichtbaar maakt: 'We worden hier zo gelukkig van' (Groene Amsterdammer) Speciaal cadeaupakket voor Rotterdamse kinderen in armoede (RTV Rijnmond) ⇒ Europa / vluchtelingen Waar is onze barmhartigheid gebleven? (Groene Amsterdammer) Boris Johnson moet kiezen tussen twee kwaden rond brexit - maar de tijd van uitstellen is voorbij (Trouw) Schorsing Corbyn na rapport antisemitisme veroorzaakt interne burgeroorlog in Labour (de Wereld Morgen) Nog even, en de dans van de tientonners in Dover valt stil (NRC) 'Een mooier bestaan is er niet', maar deze Britse schapenboer vreest voor zijn 9.000 schapen (Volkskrant) Dan maar een coronaherstelfonds zonder Polen en Hongarije? 'We zullen niet capituleren voor een veto' (Trouw) ⇒ Wereld / klimaat WFP: Dringend meer voedselhulp nodig, of er komt nog meer migratie (de Wereld Morgen) John Pilger getuigt over de kwelling van Julian Assange in een Britse gevangenis (de Wereld Morgen) Corona zet de tegenstelling in de luchtvaart op scherp: wel of geen groei? (NRC) 'Klimaat is steeds meer mensenrechtenzaak' (NRC) Trumps advocaat roept op tot executie van topambtenaar Krebs (Volkskrant) Het stalen gezicht van de vervuilende industrie (Groene Amsterdammer) ⇒
