Verslag RoSA! nieuwjaarsbijeenkomst
in de Pauluskerk op 28 januari 2019
door Chris Noordam
(foto's Jaap Kooimans © 2019)
INLOOP
Rond 14.30 uur komen de bezoekers binnen. Na registratie bij de ingang van
de kerkzaal op de tweede verdieping en na ontvangst van het programmaboekje
worden zij welkom geheten door het zingen van
Janine Wegman in de kerkzaal.
Er zijn totaal 82 meldingen per e-mail of telefoon binnen gekomen. Daarnaast
schrijven zich ter plaatse nog 20 personen in.
OPENING
Om 15:00 uur opent Hans Goosen, voorzitter van
de Rotterdamse Alliantie de bijeenkomst en heet de bezoekers
welkom. Hij wenst iedereen een goed
strijdbaar nieuwjaar in Rotterdam, Nederland, Europa en de wereld.
Als voorzitter van de Rotterdamse Sociale Alliantie heeft hij de afgelopen
12 jaar veel boeken verzameld, veel rapporten gelezen en
heeft veel
bijeenkomsten bezocht over armoede en de gevolgen
daarvan voor mensen.
Inmiddels zijn er vele analyses gemaakt over de oorzaken van armoede en schulden. Ook
over de financiële en mentale situatie waar mensen in armoede en schulden in komen te
leven. Hans heeft zich ook verdiept hoe mensen die het betreft bejegend worden door de
overheid en maatschappelijke instanties. Ben je daarbij ook afhankelijk van een uitkering
dan wordt je onder druk gezet. Er is inmiddels genoeg materiaal ontwikkeld om nu te werken
aan oplossingen van de armoede problematiek door overheden en maatschappelijke instellingen.
Een zo’n verandering is door het gezamenlijk optreden van Divosa, de Landelijke Cliëntenraad,
de NVVK, het Landelijke Sociale Raadslieden Werk Nederland en de VNG. Zij hebben elkaar
gevonden in het programma 'Schouders Eronder' en een brief gestuurd waarin een aantal
aandachtspunten zijn geformuleerd. Deze brief is op 14 februari besproken met
staatssecretaris Van Ark.
In deze brief wordt aandacht gevraagd voor:
- De omvang van het armoede- en de schuldenproblematiek en wordt gevraagd om
een oplossing voor de samenleving met name voor de schuldenaren.
Gemeenten
kunnen
het probleem niet alleen oplossen.
- Zo dient er betere gegevensuitwisseling te komen over schulden om te komen tot
vroegtijdig signalering.
- Een beter overzicht van vorderingen bij het Rijk als de grootste schuldeiser.
Het in
achtneming van de beslagvrije voet bij het innen van schulden.
- Een SER-advies over werk en armoede onder verschillende groepen in
Nederland
serieus nemen.
- En vooral aandacht voor kinderen die in armoede opgroeien en de gevolgen voor
hun
ontwikkeling en sociale uitsluiting.
Hans Goosen benadrukt ook dat er een verandering in de samenleving moet komen. Hij maakt
zich zorgen over de jeugd en hun toekomst, over het klimaat, maar ook sociaal. De zorg
van flexibele baantjes, de vele zzp’ers en de mensen boven de 50 jaar die niet meer aan
het werk komen.
In het afgelopen weekend was hij onder de indruk dat er 70.000 deelnemers aan de klimaatmars
in Brussel meeliepen, vooral jongeren.
Hans Goosen moedigt de aanwezigen aan om de armoedeplatforms in verschillende gebieden van
Rotterdam, die zich kortgeleden verenigd hebben te ondersteunen. Dit aantal dient uit te
breiden in nog meer gebieden van Rotterdam, zoals Rotterdam Noord.
Tot slot licht Hans Goosen in het kort het programma toe. Vier sprekers zullen een inleiding
geven, gevolgd door een korte pauze en vervolgens een discussie met het publiek. Hans Goosen
moedigt het publiek aan vooral te komen met persoonlijke verhalen, wensen ideeën en
oplossingen.
Hans kondigt vervolgens Alexander Borst, de dagvoorzitter aan die de bijeenkomst zal leiden.
DAGVOORZITTER Alexander Borst
Alexander Borst stelt zich voor. Hij is coördinator Budgetmaatjes in Rotterdam bij Samen010.
Hij verzoekt de aanwezigen hun vragen die men wil stellen aan een of meer van de vier inleiders
te bewaren tot de na de pauze, omdat dan gelegenheid is om je vraag te stellen.
Marco Florijn
Marco Florijn stelt zichzelf voor. Hij was eerder Wethouder Sociale Zaken in Rotterdam. Nu is
hij voorzitter van NVVK (de branchevereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren).
De NVVK heeft 100 leden waarvan de Kredietbank Rotterdam er een is. Het idee ontstond om de
schulden te gaan aanpakken. Er is een brief uitgestuurd naar de Tweede Kamer.
Het moet anders.
Voorkomen van schulden moet centraal staan. De berekening van de beslagvrije voet was tot nog
toe supercomplex. De door de Kamer aangenomen vereenvoudiging wordt pas over twee jaar ingevoerd,
vanwege ICT-problemen bij de Belastingdienst. Den Haag zegt tegen 355 gemeenten: zorg dat er een
plan is hoe je om wilt gaan met schulden.
Veel mensen worden niet toegelaten aan de balie van Schuldhulpverlening. Vaak horen ze dat ze het
formulier niet goed hebben ingevuld en dat dit de belangrijkste afwijzingsgrond was.
Als je in financiële problemen zit, verandert er iets in je hoofd. In de kleine hersenen worden
dan korte termijn beslissingen genomen, wat ook kan leiden tot vluchtgedrag. Doelgericht handelen
komt vanuit de grote hersenen, met vragen zoals: Waar zou ik over vijf jaar willen staan?
Marco geeft aan dat uit onderzoek blijkt, dat ook bij ongeboren kinderen waarvan de moeder in de
financiële stress zit, hun hersenontwikkeling wordt aangetast.
Hij vertelt over het Jongeren Perspectief Fonds in den Haag.
(click door)
Van de 50 schuldeisers doen er een groot aantal mee. Daar wordt een groep van 150 jongeren met
schulden gemotiveerd om er alles aan te doen hun diploma te behalen. Dan wordt na 3-5 jaar hun
schuld kwijtgescholden.
De NVVK heeft afspraken gemaakt met schuldeisers en zijn bezig de regels aan te passen. Het gaat
erom dat iemand perspectief heeft, schuldenvrij wordt en wat van haar/zijn leven maakt. Marco
hoopt dat de lessen in Rotterdam op de gehele doelgroep worden ingezet.
Een vraag uit het publiek gaat over de Rotterdam wet die in Rotterdam Zuid wordt aangepast. Hier
kun je specifieke afspraken maken over schuldeisers. Zij mogen mensen niet verleiden tot het
aangaan van een lening.
Marco besluit zijn pleidooi:
- mensen hebben recht op een schone lei.
- mensen moeten geen schulden aan gaan.
- als het merendeel van de schuldeisers het eens is met een maatregel, dan moet
iedereen meedoen.
Hij stelt: pak schuldeisers harder aan! Rotterdam moet weer een voorbeeldstad worden, wat betreft
de aanpak van armoede in de stad.
Sarah Reitema stelt zich voor. Zij is afgestudeerd als jurist en filosoof en werkt nu als Finance
consultant.
Rotterdammers dienen gelijk behandeld te worden.
Alexander Borst vraagt naar haar ervaringen. Sarah Reitema vertelt dat zij twee maal ingesproken
heeft in de raadscommissie van Rotterdam. Zij ondersteunt al 7 jaar een schuldenaar die zij 'een
duurzame aanpak' en structuur biedt.
Sarah Reitema geeft aan dat het niet uit maakt hoe de schuldenaar het aanpakt – als je eenmaal prooi
bent van de zondige schuldenindustrie
waar geld verdiend
wordt door kale kippen te plukken, dan kom je daar
met een duurzame aanpak niet uit.
Incasso, deurwaarders, bedrijven als Wehkamp, alles moet anders. Ook steeds meer jongeren hebben
problematische schulden. Schuld is een maatschappelijke ziekte.
Sarah besluit met de volgende kernpunten:
- de scheiding arm en rijk moet voorbij zijn
- voortaan gelijke behandeling van alle Rotterdammers
- schulden moeten worden opgelost
- beslagvrije voet moet gerespecteerd en verhoogd worden
Het volledige verhaal van Sarah Reitema is te vinden in RoSA! nieuwsbrief 122 en nieuwsbrief 125
(via archief).
Daarna stelt Tjeerd de Boer zich voor. Hij is huiseconoom en publicist van de Rotterdamse Sociale
Alliantie. Alexander Borst vraagt naar zijn visie als econoom.
Invoering Basisinkomen kan ongelijkheid opheffen!
Tjeerd zegt dat 3 miljoen mensen een flexbaan hebben of ZZP'er zijn. Flexwerk is de toekomst. Hij
stelt dat de enige manier om dit op te lossen is om een basisinkomen te gaan instellen.
Hij pleit voor terugkeer van de langdurigheidstoeslag, die van hem een wasmachinetoeslag genoemd
mag worden. De bijstand is nu niet voldoende om zaken als een wasmachine te kunnen vervangen.
Hij geeft het voorbeeld van Duitsland waar de huur en de zorgverzekering door de Sociale Dienst
wordt betaald. Vaste lasten betalen door de overheid ontzorgt mensen in de bijstand en met schulden.
Hij stelt dat in de vorige eeuw de oorzaak van armoede gelegd werd bij de maatschappij. In deze eeuw
wijt men het aan het individu. Ook worden mensen niet meer als mens behandeld. Dat moet veranderen!
De Gemeente Rotterdam als grootste boete eiser!
Om 15.46 uur neemt Ellen Verkoelen het woord. Zij is als raadslid voor 50PLUS vorig jaar gestart.
Zij heeft 70 moties ingediend waarvan meer dan de helft ging over schulden en armoede. De grootste
boete eiser is de gemeente Rotterdam zelf. Zij zegt dat burgemeester Aboutaleb heeft gezegd dat dit
moet stoppen.
Zij wil vooral dat er voor voldoende banen wordt gezorgd in Rotterdam. We moeten heel anders gaan
denken. Niet zoeken als je je baan kwijtraakt naar zo'n zelfde baan als je had, maar oriënteren op
nieuwe beroepen of activiteiten.
Ellen Verkoelen vervolgt met een aantal opmerkelijke waarnemingen:
- Hoe durf je als overheid te zeggen dat de ICT
niet klaar is om de beslagvrije voet aan te
passen?
- We maken verschil tussen mensen in
Rotterdam op basis van hun inkomen.
- De scheiding tussen arm en rijk is veel te groot
geworden in Rotterdam. We hebben nu twee
niveaus in
de samenleving.
- Mensen voor de sociale woningbouw moeten uitwijken naar andere gebieden, zoals
Barendrecht. 50PLUS
vindt dat dat niet mag, want Rotterdam is een arbeidersstad!
- De 50PLUS partij wil goed luisteren naar de Rotterdammers en ernaar gaan
handelen.
Een reactie uit de zaal stelt dat provincies Gelderland, Brabant en Limburg last hebben van het feit,
dat Rotterdam te weinig sociale huurwoningen oplevert. Ellen Verkoelen antwoordt dat deze verharde
samenleving we niet wensen. Ellen Verkoelen geeft aan dat zij blij is met de opmerkingen en kernpunten
van Sarah Reitema.
PAUZE
Alexander Borst kondigt om 15.00 uur de pauze aan.
Janine Wegman vult de pauze met muziek.
Paneldiscussie tussen de inleiders en het publiek.
Rond 15.30 uur opent Alexander Borst de paneldiscussie.
Er volgen een groot aantal vragen en opmerkingen uit het publiek.
Hier volgt een korte samenvatting:
Opmerking: als er één partij is die het je moeilijk maakt is dat de overheid.
Betaal je één dag te laat dan staat er een deurwaarder aan de deur.
Opmerking: de economische groei daalt omdat we in Rotterdam niet aan mensen kunnen komen die goed
opgeleid zijn.
Opmerking: met zoveel bijstandsuitkeringen dient dit veranderd te worden.
Meer gerichte opleidingen, zodat mensen sneller aan een baan kunnen komen!
Vraag: waarom moeten Rotterdammers 10 tot 20 euro per maand gaan betalen voor de aanleg van het
glasvezelnet?
Reactie van Ellen Verkoelen: er moet een overgangsregeling worden geïntroduceerd.
Vraag :Veel mensen hebben problemen met juridische zaken. Kunnen ze geen bijdrage krijgen als ze
in de bijstand zitten?
Opmerking: je hebt als 45plusser heel veel kennis maar zonder werk doe je niet meer mee!
Opmerking: doe veel meer met de buurthuizen. Er wordt veel geld uitgegeven aan taalcursussen. Dat
kan anders.
Opmerking: In de zorg word je als medewerker ontslagen, maar veel keren weer terug als vrijwilliger
in de mantelzorg!
Opmerking: Er wordt gepleit dat Rotterdam zich afzet tegen de rijks wetgeving (vermeldingen in het
sociale handvest).
Opmerking :bij het invoeren van een Basisinkomen. Er wordt gepleit om de toeslagen niet weg te halen.
Hoge inkomens moeten solidair zijn met lage inkomens.
Ellen Verkoelen pleit ervoor dat eerst het belastingsysteem wordt veranderd voor we toekunnen naar
een basisinkomen.
Tjeerd de Boer wijst op boeken en websites die gaan over basisinkomen. Zoals het boek van. Piet van
Elswijk die erover geschreven heeft.
Veel staat op de RoSA website: https://www.rosarotterdam.nl/
Marco Florijn stelt dat 60% van de schulden wordt veroorzaakt door de overheid. Dit komt door de
toeslagen. Bepalingen of je er recht op hebt moeten veranderen.
Uit het publiek wordt opgeroepen om te gaan stemmen voor vrijstellingenbeleid belasting waterschappen.
Alexander Borst stelt voor dat dit op de website van RoSA wordt vermeld.
Vraag: wat is de tool om uit de armoede te komen?
Opmerking: Het eigen risico voor je zorgverzekering (nu 385 euro) wordt steeds meer. Dit moet stoppen!
Opmerking Hans Goosen vertelt dat RoSA 6 jaar geleden wilde starten met armoede TV. Dit is toen door
het vorige college gestopt. Wellicht voor nu een kans!
Opmerking: Chris Noordam stelt voor om in de diverse armoedeplatforms en huizen van de wijk regelmatig
te gaan informeren over van-naar werk. Mensen worden kapot gemaakt als ze na 100 sollicitatiebrieven
schrijven nog geen antwoord krijgen en dus geen werk hebben. Deze week is er een Rotterdam Academy
sessie over toekomstbanen voor mensen die werkten in de financiële beroepen (bankwereld,
administratie etc.).
Ellen Verkoelen is daar positief over.
De allerlaatste vraag is van Paul Hošek: Wordt armoede veroorzaakt?
Antwoord van de vier inleiders:
Ja, zegt Sarah: door de kapitalistische maatschappij en door de schuldenindustrie.
Ook doordat jongeren moeten lenen om te studeren.
Ook de energierekening wordt fors hoger stelt Marco Florijn.
Ellen Verkoelen geeft aan dat zij duurzaamheidsdeskundige was. Zij stelt dat er ook een verband is tussen
duurzaamheid en armoede.
AFSLUITING
Hans Goosen sluit om 17.16 uur de middag. Bedankt iedereen voor haar/zijn inbreng en nodigt iedereen uit
om te gaan netwerken. Hij zegt dat er in 2019 nog vier vervolgbijeenkomsten zullen gaan plaatsvinden.
Therese Steur bedankt de vier inleiders en biedt hen een presentje aan.
NETWERKEN
Hierna wordt het netwerken gestart met een drankje en een hapje. In een ontspannen en gezellige sfeer werd
er met elkaar uitgewisseld.
Met dank aan de medewerkers van de Pauluskerk die weer geweldig werk verricht hebben. Ook dank aan Janine
Wegmans die met haar mooie muziek de bijeenkomst heeft opgeluisterd. Bedankt Janine!
EINDE
